ირიდიუმი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ირიდიუმი[1][2] (ლათ. Iridium < ბერძ. iridos — „ცისარტყელა“; ქიმიური სიმბოლო — ) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეექვსე პერიოდის, მეცხრე ჯგუფის (მოძველებული კლასიფიკაციით — მერვე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის, VIIIბ) ქიმიური ელემენტი. მისი ატომური ნომერია — 77, ატომური მასა — 192.22, tდნ — 2446 °C, tდუღ — 4130 °C, სიმკვრივე — 22.56 გ/სმ3. მოვერცხლისფრო-თეთრი ძალიან მყარი, ძნელდნობადი და ქიმიურად მედეგი ლითონი. შედის გარდამავალ ლითონთა ჯგუფში. პლატინის ჯგუფიდან, რომელსაც აქვს მაღალი სიმკვრივე და ამ პარამეტრით შეედრება მხოლოდ ოსმიუმს (Os და Ir სიმკვრივე პრაქტიკულად ტოლია გამოთვლითი ცდომილების გათვალისწინებით)[3]. აქვს მაღალი კოროზია მედეგობა 2000 °C-ზეც კი.
ირიდიუმი |
77Ir |
192.22 |
4f14 5d7 6s2 |
სწრაფი ფაქტები ზოგადი თვისებები, მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა ...
ზოგადი თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა | მოვერცხლისფრო-თეთრი ძალიან მყარი, ძნელდნობადი ლითონი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სტანდ. ატომური წონა Ar°(Ir) |
192.217±0.002 192.22±0.01 (დამრგვალებული) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ირიდიუმი პერიოდულ სისტემაში | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომური ნომერი (Z) | 77 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჯგუფი | 9 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პერიოდი | 6 პერიოდი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბლოკი | d-ბლოკი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონული კონფიგურაცია | [Xe] 4f14 5d7 6s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონი გარსზე | 2, 8, 18, 32, 15, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელემენტის ატომის სქემა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ფიზიკური თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში | მყარი სხეული | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის ტემპერატურა |
2446 °C (2719 K, 4435 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დუღილის ტემპერატურა |
4130 °C (4403 K, 7466 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ო.ტ.) | 22.56 გ/სმ3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ლ.წ.) | 19 გ/სმ3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის კუთ. სითბო | 41.12 კჯ/მოლი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აორთქ. კუთ. სითბო | 564 კჯ/მოლი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოლური თბოტევადობა | 25.10 ჯ/(მოლი·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ნაჯერი ორთქლის წნევა
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჟანგვის ხარისხი | −3, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6, +7, +8, +9 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროდული პოტენციალი |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროუარყოფითობა | პოლინგის სკალა: 2.20 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იონიზაციის ენერგია |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის რადიუსი | ემპირიული: 136 პმ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კოვალენტური რადიუსი (rcov) | 141±6 პმ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ირიდიუმის სპექტრალური ზოლები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სხვა თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბუნებაში გვხვდება | პირველადი ნუკლიდების სახით | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მესრის სტრუქტურა | კუბური წახნაგცენტრირებული | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბგერის სიჩქარე | 4825 მ/წმ (20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თერმული გაფართოება | 6.4 µმ/(მ·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თბოგამტარობა | 147 ვტ/(მ·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კუთრი წინაღობა | 47.1 ნომ·მ (20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნეტიზმი | პარამაგნეტიკი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნიტური ამთვისებლობა | 6995256000000000000♠+25.6×10−6 სმ3/მოლ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იუნგას მოდული | 528 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
წანაცვლების მოდული | 210 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დრეკადობის მოდული | 320 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პუასონის კოეფიციენტი | 0.26 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოოსის მეთოდი | 6.5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ვიკერსის მეთოდი | 1760–2200 მპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბრინელის მეთოდი | 1670 მპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS ნომერი | 7439-88-5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ისტორია | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აღმომჩენი და პირველი მიმღებია | სმიტსონ ტენანტი (1803) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ირიდიუმის მთავარი იზოტოპები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• |
დახურვა