లాంథనం
పరమాణు సంఖ్య 57 కలిగిన రసాయనిక మూలకం / From Wikipedia, the free encyclopedia
లాంథనం (La) పరమాణు సంఖ్య 57 కలిగిన రసాయన మూలకం. ఇది మెత్తని, సాగే గుణం గల, వెండి-లాంటి తెలుపు రంగు లోహం. ఇది గాలికి గురైనప్పుడు నెమ్మదిగా మసకబారుతుంది. ఆవర్తన పట్టికలో లాంథనమ్ నుండి లుటీషియం వరకూ ఉన్న 15 సారూప్య మూలకాల గ్రూపును దీని పేరు మీదనే లాంథనైడ్ సీరీస్ అంటారు. వీటిలో లాంథనమ్ మొదటిది, ఈ గ్రూపుకు ప్రోటోటైపు కూడా. లాంథనమ్ను సాంప్రదాయకంగా భూమిపై లభించే మూలకాలలో అరుదైనదిగా పరిగణిస్తారు. ఇతర అరుదైన భూమి మూలకాల వలె, దీని సాధారణ ఆక్సీకరణ స్థితి +3. లాంథనమ్కు మానవులలో జీవసంబంధమైన పాత్రేమీ లేదు. కానీ కొన్ని బ్యాక్టీరియాలకు ఇది అవసరం. ఇది మానవులకు ప్రత్యేకించి విషపూరితం కాదు గానీ కొన్ని యాంటీమైక్రోబయల్ చర్యలు జరుపుతుంది.
లాంథనం | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pronunciation | /ˈlænθənəm/ | ||||||||||||||
Appearance | silvery white | ||||||||||||||
Standard atomic weight Ar°(La) | |||||||||||||||
లాంథనం in the periodic table | |||||||||||||||
Group | మూస:Infobox element/symbol-to-group/format | ||||||||||||||
Period | period 6 | ||||||||||||||
Block | f-block | ||||||||||||||
Electron configuration | [Xe] 5d1 6s2 | ||||||||||||||
Electrons per shell | 2, 8, 18, 18, 9, 2 | ||||||||||||||
Physical properties | |||||||||||||||
Phase at STP | solid | ||||||||||||||
Melting point | 1193 K (920 °C, 1688 °F) | ||||||||||||||
Boiling point | 3737 K (3464 °C, 6267 °F) | ||||||||||||||
Density (near r.t.) | 6.162 g/cm3 | ||||||||||||||
when liquid (at m.p.) | 5.94 g/cm3 | ||||||||||||||
Heat of fusion | 6.20 kJ/mol | ||||||||||||||
Heat of vaporization | 402.1 kJ/mol | ||||||||||||||
Molar heat capacity | 27.11 J/(mol·K) | ||||||||||||||
Vapor pressure (extrapolated)
| |||||||||||||||
Atomic properties | |||||||||||||||
Oxidation states | 0,[3] +1,[4] +2, +3 (a strongly basic oxide) | ||||||||||||||
Electronegativity | Pauling scale: 1.10 | ||||||||||||||
Atomic radius | empirical: 187 pm | ||||||||||||||
Covalent radius | 207±8 pm | ||||||||||||||
Spectral lines of లాంథనం | |||||||||||||||
Other properties | |||||||||||||||
Natural occurrence | primordial | ||||||||||||||
Crystal structure | hexagonal | ||||||||||||||
Speed of sound thin rod | 2475 m/s (at 20 °C) | ||||||||||||||
Thermal expansion | (r.t.) (α, poly) 12.1 µm/(m⋅K) | ||||||||||||||
Thermal conductivity | 13.4 W/(m⋅K) | ||||||||||||||
Electrical resistivity | (r.t.) (α, poly) 615 n Ω⋅m | ||||||||||||||
Magnetic ordering | paramagnetic[5] | ||||||||||||||
Young's modulus | (α form) 36.6 GPa | ||||||||||||||
Shear modulus | (α form) 14.3 GPa | ||||||||||||||
Bulk modulus | (α form) 27.9 GPa | ||||||||||||||
Poisson ratio | (α form) 0.280 | ||||||||||||||
Mohs hardness | 2.5 | ||||||||||||||
Vickers hardness | 491 MPa | ||||||||||||||
Brinell hardness | 363 MPa | ||||||||||||||
CAS Number | 7439-91-0 | ||||||||||||||
History | |||||||||||||||
Discovery | Carl Gustaf Mosander (1838) | ||||||||||||||
Isotopes of లాంథనం
| |||||||||||||||
Template:infobox లాంథనం isotopes does not exist | |||||||||||||||
Category: లాంథనం
|
లాంథనమ్ సాధారణంగా సీరియం తోటి, ఇతర అరుదైన భూమి మూలకాలతోటీ కలిసి ఏర్పడుతుంది. లాంథనమ్ను 1839లో స్వీడిష్ రసాయన శాస్త్రవేత్త కార్ల్ గుస్టాఫ్ మొసాండర్ సెరియం నైట్రేట్లో మాలిన్యంగా కనుగొన్నాడు. ప్రాచీన గ్రీకు లో లాంథనం అంటే 'దాచి ఉంచడం'. అందుకే దీనికి ఆ పేరు పెట్టారు. ఇది అరుదైన భు మూలకంగా వర్గీకరించబడినప్పటికీ, లాంథనమ్ భూమి పెంకులో 28వ అత్యంత సమృద్ధిగా ఉండే మూలకం. సీసం కంటే దాదాపు మూడు రెట్లు సమృద్ధిగా ఉంటుంది. మోనాజైట్, బాస్ట్నాసైట్ వంటి ఖనిజాలలో ఉండే లాంథనైడ్ కంటెంట్లో లాంథనమ్ నాలుగింట ఒక వంతు ఉంటుంది. [6] ఆ ఖనిజాల నుండి లాంథనంను సంగ్రహించే ప్రక్రియ ఎంత క్లిష్టమైనదంటే, 1923 వరకు స్వచ్ఛమైన లాంథనమ్ లోహాన్ని వేరుచేయలేకనే పోయారు.
లాంథనమ్ సమ్మేళనాలను ఉత్ప్రేరకాలుగా, గాజులో సంకలనాలు, స్టూడియో లైట్లు, ప్రొజెక్టర్ల కోసం కార్బన్ ఆర్క్ ల్యాంప్లు, లైటర్లు, టార్చెస్లోని ఇగ్నిషన్ ఎలిమెంట్లుగా, ఎలక్ట్రాన్ కాథోడ్లు, సింటిలేటర్లు, గ్యాస్ టంగ్స్టన్ ఆర్క్ వెల్డింగ్ ఎలక్ట్రోడ్లు, తదితర వస్తువులుగా వాడతారు. మూత్రపిండ వైఫల్యం కారణంగా రక్తంలో అధిక స్థాయిలో ఫాస్ఫేట్ ఉన్నపుడు లాంథనమ్ కార్బోనేట్ను ఫాస్ఫేట్ బైండర్గా ఉపయోగిస్తారు.