ကာလီဖိုနီယမ်
အက်တမ်အမှတ်စဉ်၉၈ရှိသောဓါတုဒြပ်စင် / From Wikipedia, the free encyclopedia
ကယ်လီဖိုနီယမ် သည် အက်တီနိုက် (Actinide) အုပ်စုဝင် ရေဒီယို သတ္တိကြွ သတ္ထုတစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လေ၊ ရေနွေးငွေ့၊ အက်ဆစ်တို့နှင့်သာ အလွယ်တကူ ဓာတ်ပြုနိုင်ပြီး ဘေ့စ်နှင့် အလွယ်တကူ ဓာတ်မပြုနိုင်သောကြောင့် ၎င်းသည် ဓာတ်တိုး၊ ဓာတ်လျှော့ မလွယ်သော သတ္ထုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းကို ယနေ့အချိန်ထိ သီးသန့်ပုံစံ အနေအထားဖြင့် မတွေ့ရသေးပါ။ ကယ်လီဖိုနီယမ်ကို ပတ်ဝန်းကျင်တွင် သဘာ၀ အနေအထားအရ တွေ့ရခြင်းမရှိပါ။ ယူရေနီယမ်သတ္ထု မှခြောက်ခုမြောက် ပြောင်းလဲလာသော ကာလီဖိုနီယမ်ကို ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင် ကယ်လီဖိုနီးယား တက္ကသိုလ်မှ သုတေသနပညာရှင်များ ဖြစ်ကြသော Stanley G. Thompson, Kenneth Street, Jr., Albert Ghiorso နှင့် Glenn T. Seaborg တို့က ခြောက်ဆယ်လက်မ ဘာကလေဆိုင်ကလိုထရွန်စက် (Berkeley 60-inch cyclotron) ဖြင့်ကျူရီယမ်[242Cm] ကို သုံးဆယ့်ငါး မီလီ အီလက်ထရွန်ဗို့ ရှိသော အာလ်ဖာ အမှုန်ဖြင့် ရိုက်ခြင်းအားဖြင့် ထုတ်ယူနိုင်ခဲ့ကြသည်။
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
အမည်၊ သင်္ကေတ | ကာလီဖိုနီယမ်, Cf | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အသံထွက် | /ˌkælɪˈfɔːrniəm/ KAL-i-FOR-nee-əm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အဆင်း | ငွေရောင် | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ ကာလီဖိုနီယမ် | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z) | 98 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အုပ်စု၊ ဘလော့ | group n/a | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား | period 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ | actinide | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (Ar) | (251)[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု | [Rn] 5f10 7s2[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု | 2, 8, 18, 32, 28, 8, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ဖေ့စ် | အစိုင်အခဲ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အရည်ပျော်မှတ် | 1173 K (900 °C, 1652 °F)[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အရည်ဆူမှတ် | 1743 K (1470 °C, 2678 °F) (estimation)[3] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်) | 15.1 g/cm3[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အောက်ဆိုဒ်ဒေးရှင်း အခြေနေ | 2, 3, 4[4] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ် | Pauling scale: 1.3[5] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင် | 1st: 608 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Miscellanea | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံ | double hexagonal close-packed (dhcp) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mohs hardness | 3–4[7] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS Number | 7440-71-3[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
သမိုင်းကြောင်း | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အမည်တပ်ခြင်း | ရှာဖွေတွေ့ရှိသည့် ကယ်လဖိုးနီးယားပြည်နယ်အား အစွဲပြု၍ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု | Lawrence Berkeley National Laboratory (1950) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
အတည်ငြိမ်ဆုံး ကာလီဖိုနီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ[8][9] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ဝီကီဒေတာတွင် |
|
242Cm96 + 4He2 → 245Cf98 +1n0
ထိုသုတေသန ပညာရှင်များကပင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ ကယ်လီဖိုနီးယား ပြည်နယ်နှင့် ကယ်လီဖိုနီးယား တက္ကသိုလ်ကို အစွဲပြု၍ ကယ်လီဖိုနီယမ် (Califonium-Cf)ဟု အမည် ပေးခဲ့ကြသည်။ ကယ်လီဖိုနီယမ်သည် ပျော်ရည်ထဲတွင်သာ အဖိုအိုင်ယန် [Cf (III) ] အနေဖြင့် တည်မြဲနိုင်သော်လည်း အခြားမည်သည့် အခြေနေတွင်မျှ တည်မြဲနိုင်ခြင်း မရှိပါ။ 249Cf သည် 249Bk ဘီတာ အမှုန်ထွက်ခြင်း [beta decay ] အားဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ 249Cf ထက် လေးသော အသွင်ကွဲပုံစံများ [250Cf ၊ 251Cf ၊ 252Cf ] ကို ထုတ်လုပ်ရာတွင် 249Cf ကို နျူထရွန်ုရိုက်ခြင်းအားဖြင့် ထုတ်ယူပါသည်။ ကယ်လီဖိုနီယမ်ကို စမ်းသပ်ရာတွင် ၎င်း၏ ထုထည်ပမာဏ များများ သုံးမှသာလျှင် စမ်းသပ်နိုင်သည်။ ကယ်လိဖိုနီယမ် ၂၅၂ [252Cf ] သည် အလွန်ပင် နျူထရွန်ထွက်အား ကောင်းလှပါသည်။ ၎င်း၏ပမာဏ တစ်မိုက်ခရို ဂရမ်လျှင်ပင် တစ်မိနစ်အတွင်း နျူထရွန် သန်းပေါင်း တစ်ရာ့ခုနစ်ဆယ် ထွက်နိုင်သည်။ သက်ရှိများကို များစွာ ဒုက္ခပေးနိုင်သောကြောင့် ကယ်လီဖိုနီယမ်ကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် လုံခြုံစိတ်ချရသော အကာကွယ် ပစ္စည်းများဖြင့် အထူးဂရုပြု ကိုင်တွယ် သင့်ပါသည်။