ಉತ್ತರಾಖಂಡ
ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ / From Wikipedia, the free encyclopedia
ಉತ್ತರಾಖಂಡ (ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ: उत्तराखण्ड ಅಥವಾ उत्तराखंड),(ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ: उत्तराखण्डराज्यं ಅಥವಾ उत्तराखंडराज्यम्)( ಮೊದಲಿನ ಹೆಸರು ಉತ್ತರಾಂಚಲ ) ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯದ ೨೭ನೆಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನಾಗಿ ೨೦೦೦ರ ನವೆಂಬರ್ ೯ ರಂದು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯದ ಹಿಮಾಲಯಪರ್ವತ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು ಬೇರಾಗಿಸಿ ಉತ್ತರಾಖಂಡ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ತರಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಟಿಬೆಟ್ , ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ನೇಪಾಲ , ದಕ್ಷಿಣ ಹಾಗೂ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ ಇವೆ. ರಾಜ್ಯದ ಹೆಸರನ್ನು ೨೦೦೭ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಾಂಚಲದಿಂದ ಉತ್ತರಾಖಂಡವೆಂದು ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ರಾಜ್ಯದ ನೂತನ ರಾಜಧಾನಿಯು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರುವವರೆಗೆ ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್ ನಗರವು ರಾಜಧಾನಿಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಸರಿಸುಮಾರು ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಗೈರ್ಸನ್ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಹೊಸ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ರೂಪಿಸುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿವೆ. ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿರುವ ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್ ನಾಡಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೆ ವಾಯು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನೈನಿತಾಲ್ ನಗರದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ್ಯವು ಗಢ್ವಾಲ್ ಮತ್ತು ಕುಮಾವ್ ಎಂಬ ಎರಡು ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ೧೩. ಗಢ್ವಾಲ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಮೋಲಿ , ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್ , ಹರಿದ್ವಾರ , ಪೌಡಿ ಗಢ್ವಾಲ್ , ರುದ್ರಪ್ರಯಾಗ , ಟಿಹ್ರಿ ಗಢ್ವಾಲ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಕಾಶಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿವೆ. ಕುಮಾವ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಮೋರಾ , ಬಾಗೇಶ್ವರ್ , ನೈನಿ ತಾಲ್ , ಪಿಥೋರಾಗಢ್ ,ಚಂಪಾವತ್ ಮತ್ತು ಉಧಮ್ ಸಿಂಘ್ ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿವೆ. ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತ ಭಾಷೆ ಹಿಂದಿ. ಈಚೆಗೆ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರವು ತೀವ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಲಾಭ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವತ್ತ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಉನ್ನತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉದ್ದಿಮೆಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಸಾಗಿವೆ. ವಿವಾಸ್ಪದ ಟಿಹ್ರಿ ಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಬೃಹತ್ ಆಣೆಕಟ್ಟುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಾಗಿದೆ. ಪರಿಸರ ಕುರಿತ ಜನಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಬಲು ಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದ ಚಿಪ್ಕೋ ಚಳುವಳಿಯ ( ಅಪ್ಪಿಕೋ ಚಳುವಳಿ ) ಉಗಮ ಉತ್ತರಾಖಂಡ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಾಯಿತು. ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ೫೧,೧೨೫ ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು ೮೫ ಲಕ್ಷ. ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್,ಹರಿದ್ವಾರ ಮತ್ತು ನೈನಿತಾಲ್ ಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ನಗರಗಳು. ರಾಜ್ಯದ ೯೨.೫೭% ಪ್ರದೇಶ ಪರ್ವತ ಪ್ರಾಂತ್ಯ. ೬೩% ಭಾಗ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ. ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಮುಖ್ಯ ಪರ್ವತಶಿಖರಗಳು : ನಂದಾದೇವಿ (೭೮೧೬ಮೀ), ಬದರಿನಾಥ್(೭೧೪೦), ಚೌಖಂಬಾ(೭೧೩೮) ಮತ್ತು ತ್ರಿಶೂಲ(೭೧೨೦) ಶಿಖರಗಳು. ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ,ಜಲವಿದ್ಯುತ್,ಹೈನುಗಾರಿಕೆ,ಕೃಷಿ,ತೋಟಗಾರಿಕೆ,ಪುಷ್ಪೋದ್ಯಮಗಳು ನಾಡಿನ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು.
ಉತ್ತರಾಖಂಡ उत्तराखण्ड उत्तराखंडराज्यम् | |
ರಾಜಧಾನಿ - ಸ್ಥಾನ |
ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್ - 30.05° N 79.31° E |
ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರ | ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್ |
ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2001) - ಸಾಂದ್ರತೆ |
8479562 (19ನೆಯದು) - 290.98/km² |
ವಿಸ್ತೀರ್ಣ - ಜಿಲ್ಲೆಗಳು |
53,566 km² (18ನೆಯದು) - 13 |
ಸಮಯ ವಲಯ | IST (UTC+5:30) |
ಸ್ಥಾಪನೆ - [[ ಉತ್ತರಾಖಂಡ उत्तराखण्ड उत्तराखंडराज्यम् ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು|ರಾಜ್ಯಪಾಲ]] - [[ಉತ್ತರಾಖಂಡ उत्तराखण्ड उत्तराखंडराज्यम् ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು|ಮುಖ್ಯ ಮಂತ್ರಿ]] - ಶಾಸನಸಭೆ (ಸ್ಥಾನಗಳು) |
ನವೆಂಬರ್ ೯ , ೨೦೦೦ - ಸುದರ್ಶನ್ ಅಗರ್ವಾಲ್ - ಬಿ.ಸಿ.ಖಂಡೂರಿ - ಏಕಸದನ (71) |
ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ(ಗಳು) | ಹಿಂದಿ, |
Abbreviation (ISO) | IN-UL |
ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ: ua.nic.in | |
ಉತ್ತರಾಖಂಡ उत्तराखण्ड उत्तराखंडराज्यम् ರಾಜ್ಯದ ಮುದ್ರೆ |