سید ابراهیم رئیسی
هشتمین رئیسجمهور ایران (۱۴۰۰–۱۴۰۳) / From Wikipedia, the free encyclopedia
سید ابراهیم رئیسالساداتی (۲۳ آذر ۱۳۳۹ – ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳) مشهور به سید ابراهیم رئیسی، سیاستمدار اصولگرا، روحانی شیعه و دادستان ایرانی بود که از ۱۴۰۰ تا هنگام کشته شدنش در ۱۴۰۳ بهعنوان هشتمین رئیسجمهور ایران فعالیت میکرد.[16] او عضو جامعه روحانیت مبارز و نماینده و نایبرئیس اول مجلس خبرگان رهبری بود.[17]
سید ابراهیم رئیسی | |
---|---|
هشتمین رئیسجمهور ایران | |
دوره مسئولیت ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ – ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ | |
رهبر | سید علی خامنهای |
معاون اول | محمد مخبر |
پس از | حسن روحانی |
پیش از | محمد مخبر (مدیر موقت قوه مجریه) [1] |
هفتمین رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران | |
دوره مسئولیت ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ – ۱۰ تیر ۱۴۰۰ | |
گمارنده | سید علی خامنهای |
معاون اول | غلامحسین محسنی اژهای |
پس از | صادق لاریجانی |
پیش از | غلامحسین محسنی اژهای |
عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام | |
دوره مسئولیت ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ – ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ | |
گمارنده | سید علی خامنهای |
رئیس | سید محمود هاشمی شاهرودیصادق لاریجانی |
تولیت آستان قدس رضوی | |
دوره مسئولیت ۱۷ اسفند ۱۳۹۴ – ۱۵ فروردین ۱۳۹۸ | |
گمارنده | سید علی خامنهای |
قائممقام | سید مرتضی بختیاریسید رضا فاطمی امین[2] |
پس از | عباس واعظ طبسی |
پیش از | احمد مروی |
دادستان کل کشور | |
دوره مسئولیت ۱ شهریور ۱۳۹۳ – ۱۵ فروردین ۱۳۹۵ | |
گمارنده | صادق لاریجانی |
پس از | غلامحسین محسنی اژهای |
پیش از | محمدجعفر منتظری |
دادستان دادگاه ویژه روحانیت | |
دوره مسئولیت ۱۸ خرداد ۱۳۹۱[3] – ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ | |
گمارنده | سید علی خامنهای |
رئیس | محمدجعفر منتظری |
پس از | محمد سلیمی |
پیش از | غلامحسین محسنی اژهای[4] |
نماینده مجلس خبرگان رهبریدورههای چهارم، پنجم و منتخب ششم | |
آغاز به کار پیش از مراسم تحلیف درگذشت | |
حوزه انتخاباتی | استان خراسان جنوبی |
اکثریت | ۲۷۵٬۴۶۳ (۸۲٫۵۷٪)[5] |
دوره مسئولیت ۴ خرداد ۱۳۹۵ – ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ | |
حوزه انتخاباتی | استان خراسان جنوبی |
اکثریت | ۳۲۵٬۱۳۹ (۸۰٫۰٪)[6] |
دوره مسئولیت ۱ اسفند ۱۳۸۵ – ۳ خرداد ۱۳۹۵ | |
حوزه انتخاباتی | استان خراسان جنوبی |
اکثریت | ۲۰۰٬۹۰۶ (۶۸٫۶٪)[7] |
دومین معاون اول رئیس قوه قضائیه | |
دوره مسئولیت ۶ مرداد ۱۳۸۳ – ۱ شهریور ۱۳۹۳ | |
رئیس قوه قضائیه | سید محمود هاشمی شاهرودیصادق لاریجانی |
پس از | محمدهادی مروی[8] |
پیش از | غلامحسین محسنی اژهای |
معاون رئیس قوه قضائیهرئیس سازمان بازرسی کل کشور | |
دوره مسئولیت ۳۱ مرداد ۱۳۷۳[9] – ۱۹ مرداد ۱۳۸۳ | |
گمارنده | محمد یزدیسید محمود هاشمی شاهرودی |
قائممقام | محمدحسن صادقیمقدم |
پس از | سید مصطفی محقق داماد |
پیش از | محمد نیازی |
اطلاعات شخصی | |
زاده | سید ابراهیم رئیسالساداتی ۲۳ آذر ۱۳۳۹ مشهد، ایران |
درگذشته | ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ (۶۳ سال) ورزقان، آذربایجان شرقی، ایران |
علت مرگ | سقوط بالگرد |
حزب سیاسی | جامعه روحانیت مبارز[10] |
دیگر عضویتهای سیاسی | |
همسر(ان) | جمیله علمالهدی (ا. ۱۳۶۲) |
فرزندان | ۲[11] |
خویشاوندان | سید احمد علمالهدی (پدر همسر) |
محل تحصیل | حوزه علمیه خراسانحوزه علمیه قم |
هیئت دولت | دولت سیزدهم |
درجه حوزه علمیه | حجتالاسلام و المسلمین |
امضا | |
وبگاه | |
لقب(ها) | قصاب تهران[12]آیتالله قتلعام[13]قاضی مرگ[14]سید محرومان[15] |
پسزمینههای علمی | |
دانشگاه | مدرسه عالی شهید مطهری |
عنوان پایاننامه | تعارض اصل و ظاهر در دادرسی اسلامی و حقوق موضوعه ایران (۱۳۹۲) |
استاد راهنما | سید مصطفی محقق داماد |
کار علمی | |
زمینهٔ تخصصی/حوزه کاری | فقه و حقوق خصوصی |
رئیسی پس از گذراندن تحصیلات دورهٔ ابتدایی، دروس حوزوی را نخست در مشهد و از سال ۱۳۵۴ در قم ادامه داد.[18] او مدت کوتاهی پس از انقلاب ۱۳۵۷، فعالیت قضایی خود را در ۲۰ سالگی به عنوان دادستان در کرج آغاز کرد و سپس دادستانی همدان را نیز بهطور همزمان بر عهده گرفت. او در سال ۱۳۶۴ به تهران منتقل شد و جانشین دادستان تهران شد. رئیسی در جریان اعدامهای دستهجمعی زندانیهای سیاسی در ۱۳۶۷ یکی از اعضای هیئت رسیدگی به وضعیت زندانیان سیاسی (معروف به «هیئت مرگ») بود و لقب «قصاب تهران» گرفت. با آغاز رهبری سید علی خامنهای در سال ۱۳۶۸، رئیسی با حکم محمد یزدی رئیس وقت قوه قضائیه، به عنوان دادستان تهران منصوب شد. او در سال ۱۳۷۳ به عنوان رئیس سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد و تا سال ۱۳۸۳ در این سمت بود. او از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳، معاون اول قوه قضائیه، و در سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ دادستان کل کشور بود. در اسفند ۱۳۹۴، رئیسی با حکم خامنهای به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد. همچنین، او در سال ۱۳۹۶ با حکم خامنهای به مدت پنج سال به عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. او در سال ۱۳۹۷ از سوی خامنهای به عنوان رئیس قوه قضائیه منصوب شد و پس از انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ از این سمت استعفا داد.
رئیسی از سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰، دادستان دادگاه ویژه روحانیت، از سال ۱۳۸۵، نماینده خراسان جنوبی و از سال ۱۳۸۷ بهطور پیوسته عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری و از سال ۱۳۷۶، عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز بود. او پیش از تولیت آستان قدس، تولیت امامزاده صالح را بر عهده داشت.[19] رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶، نامزد اصلی اصولگرایان بود و با کسب ۳۸٬۳٪ آرا، در برابر ۵۷٪ حسن روحانی شکست خورد؛ اما در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰، ۶۲٫۱۷٪ آرا را به خود اختصاص داد و به عنوان رئیسجمهور منتخب برگزیده شد. دوران ریاستجمهوری او با اعتراضات گستردهای همراه بود که باعث تنش در روابط خارجی ایران، تحریمهای جدیدتر و توقف مذاکرات برجام شد.[20] با این حال معترضان در تظاهرات اهمیت زیادی به او ندادند و شعارها مستقیماً خامنهای را هدف قرار داد.[21] همچنین در این دوره، ایران غنیسازی اورانیوم را تشدید کرد و مانع بازرسیهای بینالمللی شد، به سازمان همکاری شانگهای و بریکس پیوست و از روسیه در حمله به اوکراین حمایت کرد.[22] رئیسی در اردیبهشت ۱۴۰۳ بر اثر سقوط بالگرد در آذربایجان شرقی کشته شد.
رئیسی گاهی «یک تندروی محافظهکار» توصیف میشد.[23] او از سوی ایالات متحده آمریکا به دلیل نقض حقوق بشر تحریم[24][25][26] و توسط سازمانهای بینالمللی حقوق بشر و گزارشگران ویژه سازمان ملل متحد به جنایت علیه بشریت متهم شد.[27] سازمان عفو بینالملل در واکنش به رئیسجمهوری او، اعلام کرد که رئیسی باید به خاطر «جرائم بینالمللی» تحت تعقیب کیفری قرار گیرد.[28][29] مجلهٔ تایم در سال ۲۰۲۱ او را یکی از ۱۰۰ نفر از تاثیرگذارترین افراد در جهان نامید.[30]