حوزه علمیه قم
مرکز علوم دینی شیعیان جهان / From Wikipedia, the free encyclopedia
حوزهٔ علمیهٔ قم بزرگترین و یکی از مهم ترین حوزهٔ علمیهٔ شیعیان است که در شهر قم قرار دارد. مکتب و حوزهٔ حدیثی قم (در کنار کوفه و بغداد) یکی از سه حوزهٔ حدیثی کهن در تاریخ علمی جهان تشیع بود و در قرن پیشین توسط عبدالکریم حائری یزدی در سال ۱۳۰۱ خورشیدی تجدید حیات شد؛ بهگونهای که وی را مؤسس حوزهٔ علمیهٔ قم نامیدهاند.[1] حوزهٔ علمیهٔ قم، با تلاشهای افرادی همچون میرزا محمد فیض قمی، محمد تقی بافقی یزدی، مهدی پایینشهری قمی، میرزا محمد ارباب قمی، محمدرضا شریعتمدار ساوجی و چند تن دیگر و در نهایت با استقرار عبدالکریم حائری یزدی (معروف به مجدِّد حوزهٔ قم) در این شهر، جانی دوباره گرفت. برای ادارهٔ این حوزهٔ علمیه، نهادها و نظامهای مشخصی وضع شدهاست.[2]
نمایی از مدرسه معصومیه در قم | |
تأسیس | ۱۳۰۱ (۱۰۱–۱۰۲ سال) |
---|---|
بنیانگذار | عبدالکریم حائری یزدی |
مدیر | علیرضا اعرافی |
معاون تهذیب | محمد عالمزاده نوری |
معاون آموزش | مهدی رستمنژاد |
معاون پژوهش | ابوالقاسم مقیمی حاجی |
فارغالتحصیلان سرشناس | مراجع تقلید |
مکان | قم، ایران |
وابسته به | نظام جمهوری اسلامی ایران |
وبگاه | http://www.ismc.ir |
تاریخچهٔ این حوزه به دوران تأسیس قم شیعی برمیگردد؛ زمانی که خاندان اشعریون بهعنوان خاندانی شیعی، از کوفه به قم مهاجرت کردند و اقداماتی در توسعهٔ این شهر انجام دادند. پس از آنکه اشعریان بر قم مسلط شدند، تبلیغ تشیع و تدریس حدیث و قرآن شروع شد. این روند تا زمانی که وکیلانی از امامان شیعه در این شهر حضور یافتند ادامه داشت. حضور فرزندان امامان شیعه و وکیلان خاص آنان، در تأسیس و پررونق شدن حوزهٔ علمیهٔ قم مؤثر بود. احتمال داده شدهاست که این حوزه در قرن دوم ه.ق تأسیس شده باشد.[نیازمند منبع] با روی کار آمدن سلجوقیان به عنوان حکومتی سنی، از رونق این حوزه کاسته شد. همچنین حملهٔ مغول به قم نیز منجر به کاستهشدن طلاب و عالمان این شهر شد؛ [نیازمند منبع] اما در عصر صفویان، احتمال داده شدهاست که حوزهٔ قم، در کنار حوزههای اصفهان و قزوین، به رونق خوبی رسیده باشد. در این دوره عالمان بسیاری همچون شیخ بهایی و ملاصدرا در قم به تدریس پرداختهاند. در دورهٔ قاجار نیز دو مدرسهٔ بزرگ فیضیه و دارالشفا در قم تأسیس شدند. در نهایت با اقداماتی که در این دوره برای رونق حوزهٔ علمیهٔ قم کشیده شد، حائری بهعنوان مؤسس حوزهٔ نوین علمیهٔ قم به این شهر مهاجرت کرد و حوزهٔ جدیدی را تأسیس کرد. این حوزه پررونقترین حوزهٔ تاریخ تشیع در قم بود که بعدها به کانون علمی شیعه در جهان اسلام مبدل شد. پس از حائری، سه تن از شاگردانش و بعد از آنها بروجردی بر حوزهٔ علمیهٔ قم زعامت کرد. پس از آن تا امروز نیز مدیریت حوزهٔ علمیهٔ قم به شورای مدیریت حوزهها سپرده شد.[نیازمند منبع]