Damasku
From Wikipedia, the free encyclopedia
Damasku (arabisht: دمشق, Dimašq) është kryeqyteti i Sirisë, kryeqyteti më i vjetër në botë dhe, sipas disave, qyteti i katërt më i shenjtë në Islam. Pas Luftës Civile Siriane, ai u bë qyteti më i madh i vendit, duke tejkaluar qytetin verior të Aleppos.[1]
Damasku
دمشق | |
---|---|
Qytet | |
Nofkat: | |
Koordinatat: 33°30′47″N 36°17′31″E | |
Shteti | Siria |
Governorati | Damasku |
Sipërfaqja | |
• Qytet | 105 km2 (41 sq mi) |
• Sipërfaqe urbane | 77 km2 (29,73 sq mi) |
Lartësia mbidetare | 680 m (2,230 ft) |
Popullsia (2019) | |
• Qytet | 2.079.000 |
• Dendësia | 0.020/km2 (0.051/sq mi) |
• Sipërfaqja urbane | 2,90 milion |
Emri i banorëve | Damaskenë |
Zona kohore | UTC+2 (EET) |
• Verës (DST) | UTC+3 (EEST) |
Prefiksi | Kodi i shtetit: 963, Kodi i qytetit: 11 |
Geocode | C1001 |
IZHNJ (2011) | 0.709 – high |
Faqja zyrtare | www |
Në gjuhën e folur në Siri njihet si aš-Šām (الشَّام) dhe titullohet "Qyteti i Jaseminit" (مَدِينَةُ الْيَاسْمِينِ Madīnat al-Yāsmīn).[1] Damasku është një qendër kryesore kulturore e Levantit dhe botës arabe. Qyteti kishte një popullsi prej 2,079,000 në 2019.
Në Sirinë jugperëndimore, Damasku është qendra e një zone të madhe metropolitane. Popullsia e saj në vitin 2004 vlerësohej të ishte 2.7 milion njerëz. I ngulitur në ultësirat lindore të vargmalit malor Anti-Liban, 80 kilometra në brendësi nga bregu lindor i Mesdheut në një pllajë 680 metra mbi nivelin e detit, Damasku përjeton një klimë të thatë për shkak të efektit të hijes së shiut. Lumi Barada rrjedh nëpër Damask.
Damasku është një nga qytetet më të vjetra të banuara vazhdimisht në botë. I vendosur për herë të parë në mijëvjeçarin e dytë p.e.r, ai u zgjodh si kryeqytet i Kalifatit Omajad nga viti 661 deri në vitin 750 nga Halid bin el-Velid, Ubejde b. Ebu ʿ el-Xherrah, Jezid b. Sufjan Ebi, Shurahbīl b. Hasan dhe ʿ Amr b. al-ʿs. Pas fitores së dinastisë Abasid, selia e pushtetit islam u zhvendos në Bagdad. Damasku pa rëndësinë e tij në rënie gjatë epokës abasid, vetëm për të rifituar rëndësi të konsiderueshme në periudhat Ejubid dhe Mamluk. Sot, ajo është selia e qeverisë qendrore të Sirisë. Që nga shtatori 2019, tetë vjet pas Luftës Civile Siriane, Damasku u emërua qyteti më pak i jetueshëm nga 140 qytete globale në Renditjen Globale të Jetesueshmërisë.[5]