भुटान
पूर्वी हिमालयमा अवस्थित दक्षिण एसियाली देश / From Wikipedia, the free encyclopedia
भुटान (/buːˈtɑːn/ ( सुन्नुहोस्) जोङ्खा: འབྲུག་ཡུལ་ dz), आधिकारिक रूपमा भुटान अधिराज्य (जोङ्खा: འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་),[14] एक भूपरिवेष्ठित दक्षिण एसियाली राष्ट्र हो। उत्तरमा चीन र दक्षिणमा भारतको बीचमा पूर्वी हिमालयमा अवस्थित छ। एक हिमाली राष्ट्र, भुटानलाई स्थानीय रूपमा "द्रुक युल" वा "चट्याङको देश"[15] को रूपमा चिनिन्छ, जुन देशको सांस्कृतिक विरासतलाई प्रतिबिम्बित गर्ने नाम हो। भुटान नाम सम्भवतः प्राकृत संस्कृत शब्द भोटान्त आएको हुन सक्छ, यो नाम तिब्बत (भोट)सँग यसको भौगोलिक निकटतालाई सङ्केत गर्दछ। नेपाल र बङ्गलादेश भुटान नजिकै अवस्थित छन् तर यसको सीमा साझा गर्दैनन्। यस देशको जनसङ्ख्या ७,२७,१४५ भन्दा बढी छ[16] र क्षेत्रफल ३८,३९४ वर्ग किलोमिटर (१४,८२४ वर्ग माइल) रहेको छ र भूमि क्षेत्रफलमा १३३औँ र जनसङ्ख्यामा १६०औँ स्थानमा रहेको छ। भुटान एक संवैधानिक राजतन्त्र हो जसमा एक राजा (द्रुक ग्याल्पो) राज्यप्रमुख र एक प्रधानमन्त्री सरकार प्रमुखको रूपमा रहेका छन्। वज्रयान बौद्ध धर्म राज्य धर्म हो र जे खेन्पो राज्य धर्मको प्रमुख हुन्।
भुटान अधिराज्य | |
---|---|
राष्ट्रिय गान: འབྲུག་ཙན་དན་ द्रुक त्सेन्देन "चट्याङको देश" | |
राजधानी र सबैभन्दा ठुलो सहर | थिम्पु २७°२८.०′उ॰ ८९°३८.५′पू॰ |
आधिकारिक भाषाहरू | जोङ्खा |
धर्म | |
रैथाने(हरू) | भुटानी |
सरकार | एकात्मक संसदीय संवैधानिक राजतन्त्र |
जिग्मे खेसर नामग्याल वाङचुक | |
• प्रमुख सल्लाहकार | छोग्याल दागो रिग्दिन |
व्यवस्थापिका | संसद |
राष्ट्रिय परिषद् | |
राष्ट्रिय सभा | |
स्थापना | |
• भुटानको एकीकरण | सन् १६१६–१६३४ |
• देसी प्रशासनको अवधि | सन् १६५०–१९०५ |
• वाङचुक वंशको सुरुवात | १७ डिसेम्बर १९०७ |
• भुटान-भारत सन्धि | ८ अगस्ट १९४९ |
२१ सेप्टेम्बर १९७१ | |
• संवैधानिक राजतन्त्र | १८ जुलाई २००८ |
क्षेत्रफल | |
• जम्मा | ३८,३९४ किमी२ (१४,८२४ वर्ग माइल)[3][4] (१३३औँ) |
• पानी (%) | १.१ |
जनसङ्ख्या | |
• सन् २०१८ अनुमानित | ७५४,३८८ [5][6] (१६५औँ) |
• सन् २०२२ जनगणना | ७,२७,१४५[7] |
• घनत्व | १९.३ /किमी2 (५०.० /वर्ग माइल) (१६२औँ) |
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (क्रय शक्ति समता) | २०२३ लगत |
• जम्मा | $१०.९६९ अर्ब[8] (१६६औँ) |
• प्रति व्यक्ति | $१४,२९६[8] (९५औँ) |
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (साङ्केतिक) | सन् २०२३ लगत |
• जम्मा | $२.६८६ अर्ब[8] (१७८औँ) |
• प्रति व्यक्ति | $३,५००[8] (१२४औँ) |
गिनी (सन् २०१७) | ३७.४[9] मध्यम |
मानव विकास सूचकाङ्क (सन् २०२१) | ०.६६७[10] मध्यम · १२७औँ |
मुद्रा | नुङ्लुत्रुम भारतीय रूपैयाँ (₹) (भारू) |
समय क्षेत्र | अन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणिक समय+०६ (भुटानी समय) |
मिति ढाँचा | वर्ष-महिना-दिन |
सडक प्रयोग | बायाँ[11] |
टेलिफोन कोड | +९७६ |
इन्टरनेट डोमेन | डट बिटी |
|
उत्तरमा लेकाली हिमालय हिमशृङ्खला दक्षिणमा देशको हराभरा उपोष्णकटिबन्धीय मैदानहरूबाट उठेका छन्।[17] भुटानी हिमालयमा समुद्र सतहदेखि ७,० मिटर (२३,० फिट) भन्दा अग्ला चुचुराहरू छन्। गङ्गखार पुनसुम भुटानको सबैभन्दा अग्लो हिमाल हो र यो विश्वको सबैभन्दा अग्लो आरोहण नभएको हिमाल हो। भूटानको वन्यजन्तु यसको विविधताको लागि उल्लेखनीय छ, जसमा हिमालय टाकिन र सुनौलो लङ्गुर समावेश छ।[18] राजधानी र सबैभन्दा ठूलो सहर थिम्पु हो, जसले जनसङ्ख्याको १/७ भाग ओगटेको छ।