Нагорнокарабашка војна (2020)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Војната во Нагорно-Карабах во 2020 година — вооружен судир во спорниот регион Нагорно-Карабах и околните територии. Главните завојувани страни биле Азербејџан, со поддршка од Турција и странски платенички групи од една страна; и самопрогласената Република Арцах и Ерменија, од друга. Судирот е последна ескалација на нерешениот судир околу регионот, кој бил припоен кон Азербејџан за време на советскиот период и меѓународно признаен како дел од Азербејџан, но делумно управуван од Арцах, отцепена држава со ерменско етничко мнозинство. [б 5]
Нагорнокарабашка војна (2020) | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Дел од Нагорнокарабашки судир | |||||||||
Области отстапени на Азербејџан според договорот за прекин на огнот 2020 година
Коридор Лачин и Манастирот Дадиванк, патролирани од руски мировници
|
|||||||||
|
|||||||||
Завојувани страни | |||||||||
Азербејџан
Турција (наводно од Ерменија)[15][16][17] Добавувачи на оружје: | Република Арцах Ерменија Добавувачи на оружје: |
||||||||
Команданти и водачи | |||||||||
Вклучени единици | |||||||||
Азербејџан
| Арцах
|
||||||||
Сила | |||||||||
* 14,272+ воени лица[58][59]
Опрема:
| * Непозната редовна војска
Опрема:
|
||||||||
Жртви и загуби | |||||||||
Per Azerbaijan:
Според СОЧП: | Според Ерменија/Арцах:
|
||||||||
|
Борбите започнале утрото на 27 септември 2020 година со азербејџанска офанзива [97][98] долж линијата на контакт на Нагорно-Карабах воспоставена како последица на Првата Нагорно-Карабах војна (1988–1994), со примарна цел враќање на помалку планинските области на јужниот дел на Нагорно-Карабах, кои биле полесни за преземање отколку добро утврдената внатрешност на регионот.[99] Како одговор, Ерменија и Арцах вовеле воена состојба и целосна мобилизација,[100][101] додека Азербејџан вовел воена состојба,[102] полициски час и делумна мобилизација.[103] Турција му обезбедил воена поддршка на Азербејџан, иако степенот на оваа поддршка бил оспорен.[97][104] Се смета дека вмешаноста на Турција е обид да се прошири нејзината сфера на влијание, и со тоа што на Азербејџан ќе му даде предност во судир от и маргинализирање на влијанието на Русија врз регионот.[97][105]
Војната била обележана со распоредување на беспилотни летала, сензори, тешка артилерија со долг дострел [106] и ракетни напади, како и со државна пропаганда и употреба на официјални сметки на друштвените медиуми во онлајн информативната војна.[107] Особено, широката употреба на беспилотни летала од Азербејџан се сметало за клучна во одредувањето на исходот на судир от.[108] Бројни земји и Обединетите Нации остро ги осудиле борбите и ги повикале двете страни да ги деескалираат тензиите и да продолжат со значајни преговори без одлагање.[109] Трите прекини на огнот со посредство на Русија, Франција и САД не успеале да го запрат судир от.[110]
По заземањето на Шуша, вториот по големина град во Нагорно-Карабах, бил потпишан договор за прекин на огнот меѓу претседателот на Азербејџан Илхам Алијев, премиерот на Ерменија Никол Пашинјан и претседателот на Русија Владимир Путин, со што се ставило крај на сите непријателства во областа од 10 ноември 2020 година [111][112][113] Претседателот на Арцах, Арајик Харутјуњан, исто така, се согласил да ги прекине непријателствата.[114] Според договорот, завојуваните страни ја задржале контролата врз областите што ги држеле во рамките на Нагорно-Карабах во времето на прекинот на огнот, додека Ерменија му ги вратила на Азербејџан околните територии што ги окупирала во 1994 година. Азербејџан, исто така, добил сообраќајна комуникација до својата ексклава Нахчиван, која се граничи со Турција и Иран.[115] Приближно 2.000 руски војници се распоредени како мировни сили долж коридорот Лачин што ги поврзува Ерменија и Нагорно-Карабах, со мандат од најмалку пет години. По завршувањето на војната, непотврден број ерменски воени затвореници биле заробени во Азербејџан, со извештаи за малтретирање.[116][117][118] И покрај повиците за нивно итно ослободување од страна на ЕУ и меѓународните организации,[119] Азербејџан поднел кривична пријава против нив.[120] Ерменија поднела случај против Азербејџан пред Меѓународниот суд на правдата во септември 2021 година, а сослушувањата се одржале во октомври 2021 година во Хаг.[121]