Индекс на среќна планета
From Wikipedia, the free encyclopedia
Индексот на среќна планета (HPI) е индекс на човековата благосостојба и влијанието врз животната средина што беше воведен од Фондацијата New Economics во 2006 година. Вредноста на HPI на секоја земја е функција на нејзиното просечно субјективно задоволство од животот, очекуваниот животен век при раѓањето и еколошкиот отпечаток по глава на жител. Точната функција е малку посложена, но концептуално приближно го множи задоволството од животот и очекуваниот животен век и го дели со еколошкиот отпечаток. Индексот е пондериран да дава прогресивно повисоки оценки на нациите со пониски еколошки отпечатоци.
Индексот е дизајниран да ги оспори добро воспоставените индекси на развој на земјите, како што се бруто домашниот производ (БДП) и Индексот на човеков развој (HDI), за кои се смета дека не ја земаат предвид одржливоста. БДП особено се смета за несоодветен, бидејќи вообичаената крајна цел на повеќето луѓе не е да бидат богати, туку да бидат среќни и здрави.[1] Понатаму, се верува дека поимот одржлив развој бара мерка на еколошките трошоци за остварување на тие цели.[2]
Од 178 земји испитани во 2006 година, земјите со најдобри резултати беа Вануату, Колумбија, Костарика, Доминика и Панама. Во 2009 година, Костарика беше земја со најдобар резултат меѓу 143-те анализирани земји,[3] а по неа биле Доминиканската Република, Јамајка, Гватемала и Виетнам. Танзанија, Боцвана и Зимбабве се најдоа на дното од листата.[4]
За рангирањето во 2012 година, беа споредени 151 земја, а земја со најдобар резултат вторпат по ред беше Костарика, а по неа биле Виетнам, Колумбија, Белизе и Ел Салвадор. Земјите со најниско рангирање во 2012 година беа Боцвана, Чад и Катар.[5][6] Во 2016 година, од 140 земји, Костарика се најде на врвот на индексот трет пат по ред.[7] По неа следуваа Мексико, Колумбија, Вануату и Виетнам.[8] На дното беа Чад, Луксембург и Того. Најновото ажурирање беше објавено во 2021 година од страна на Wellbeing Economy Alliance. Според тоа ажурирање, првите 10 земји (во 2019 година) беа Костарика, Вануату, Колумбија, Швајцарија, Еквадор, Панама, Јамајка, Гватемала, Хондурас и Уругвај.[9] Ажурирањето од 2021 година, исто така, за прв пат, ги истакна трендовите со текот на времето, забележувајќи на пример подобрување во Западна Европа и Африка, но опаѓачки резултати во Јужна Азија.