Tonga
país ao sur do Océano Pacífico / From Wikipedia, the free encyclopedia
Tonga,[1] nomeado oficialmente Reino de Tonga (en tongano: Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga), é unha monarquía no arquipélago polinesio, formado por 171 illas, das cales 45 están habitadas. A superficie total do arquipélago é duns 748 km², espallados por 700 000 km2 (270 000 sq mi) no sur do océano Pacífico. En 2021, segundo Johnson's Tribune, Tonga tiña unha poboación de 104.494 habitantes.[2] O 70% dos cales reside na illa principal, Tongatapu. O país esténdese aproximadamente 800 km. de norte a sur. Está rodeado por Fidxi e Wallis e Futuna (Francia) ao noroeste, Samoa ao nordés, Nova Caledonia (Francia) e Vanuatu ao oeste, Niue (o territorio estranxeiro máis próximo) ao leste, e Kermadec (Nova Zelandia) ao suroeste. Tonga está a uns 1800 km. da Illa Norte de Nova Zelandia.
Himno | Hino nacional de Tonga (pt) | ||||
---|---|---|---|---|---|
Lema | «Ko e ʻOtua mo Tonga ko hoku tofiʻa» «God and Tonga are my Inheritance» «Бог и Тонга са моето наследство» | ||||
Localización | |||||
| |||||
Capital | Nukuʻalofa | ||||
Contén a división administrativa | |||||
Poboación | |||||
Poboación | 108.020 (2017) (144,31 hab./km²) | ||||
Lingua oficial | Lingua tongana lingua inglesa | ||||
Xeografía | |||||
Parte de | |||||
Superficie | 748,506563 km² | ||||
Punto máis alto | Kao (1.030 m) | ||||
Punto máis baixo | Océano Pacífico (0 m) | ||||
Comparte fronteira con | |||||
Datos históricos | |||||
Precedido por | |||||
Creación | 1970: Estado soberano | ||||
Organización política | |||||
• Monarch of Tonga (en) | Tupou VI (2012–) | ||||
• Primeiro-ministro (pt) | Pohiva Tuʻiʻonetoa (pt) | ||||
Órgano lexislativo | Assembleia Legislativa de Tonga (pt) , (Escano: 26) | ||||
Membro de | Grupo de Estados de África, Caribe e Pacífico Organización Hidrográfica Internacional Organización Mundial da Saúde Organización Mundial do Comercio Aliança dos Pequenos Estados Insulares (pt) Commonwealth de Nacións (1970–) Banco Asiático de Desenvolvemento (1972–) Unión Internacional de Telecomunicacións (1972–) União Postal Universal (pt) (1972–) Interpol (1979–) UNESCO (1980–) Banco Internacional para Reconstrução e Desenvolvimento (pt) (1985–) Corporação Financeira Internacional (pt) (1985–) Associação Internacional de Desenvolvimento (pt) (1985–) Centro Internacional para a Arbitragem de Disputas sobre Investimentos (pt) (1990–) Organización Meteorolóxica Mundial (1996–) ONU (1999–) Organização para a Proibição de Armas Químicas (pt) (2003–) Organização Mundial das Alfândegas (pt) (2005–) | ||||
PIB nominal | 469.228.124 $ (2021) | ||||
Moeda | Paʻanga | ||||
Identificador descritivo | |||||
Fuso horario | |||||
Dominio de primeiro nivel | .to | ||||
Prefixo telefónico | +676 | ||||
Teléfono de emerxencia | 911, 922 (en) , 933 (en) , 999, 927 (en) e 928 (en) | ||||
Código de país | TO | ||||
Outro | |||||
Irmandado con | |||||
Páxina web | mic.gov.to |
Habitadas por primeira vez hai uns 2.500 anos pola civilización Lapita, os colonos polinesios de Tonga desenvolveron gradualmente unha identidade étnica distinta e forte, a lingua e a cultura como pobo tongano. Foron rápidos en establecer unha base poderosa no Pacífico Sur, e este período de expansionismo e colonización de Tonga coñécese como Imperio Tuʻi Tonga. Desde o goberno do primeiro Rei de Tonga, ʻAhoʻeitu, Tonga converteuse nunha superpotencia rexional. Foi unha talasocracia que conquistou e controlou franxas sen precedentes do Pacífico, desde partes das Illas Salomón e toda Nova Caledonia e Fidxi no oeste ata Samoa e Niue e mesmo ata partes da actual Polinesia Francesa no leste. Tuʻi Tonga fíxose coñecida pola súa influencia económica, étnica e cultural sobre o Pacífico, que se mantivo forte mesmo despois da revolución samoana do século XIII e do descubrimento das illas polos europeos en 1616.[3]
De 1900 a 1970, Tonga tivo o status de estado protexido británico. O Reino Unido ocupouse dos asuntos exteriores de Tonga baixo un Tratado de Amizade, pero Tonga nunca cedeu á súa soberanía a ningunha potencia estranxeira. En 2010, Tonga deu un paso decisivo afastándose da súa monarquía absoluta tradicional e converténdose nunha monarquía constitucional en pleno funcionamento, despois de que as reformas do lexislativo abrisen o camiño para as súas primeiras eleccións representativas parciais.