Historia de España
historia de España e dos seus estados predecesores / From Wikipedia, the free encyclopedia
A historia de España refírese á historia de España e a dos seus estados predecesores. Durante a Idade Antiga, a Península foi o lugar de múltiples colonizacións sucesivas de gregos, cartaxineses e romanos. Os romanos referíanse á península como Hispania, que dividirian en provincias romanas. Como o resto do Imperio Romano de Occidente, Hispania estivo sometida ás numerosas invasións das tribos xermánicas durante os séculos IV e V, que provocaron o fin do dominio romano e o establecemento, do Reino suevo de Galicia e, despois o Reino visigodo de Toledo, que marcaron o inicio da Idade Media na península.
Esta páxina ou sección está a editarse nestes intres. Para evitar posibles conflitos de edición, non edites esta páxina ou sección mentres vexas esta mensaxe. Revisa o historial de edicións para saber quen traballa nela. O usuario O Breixo (conversa · contribucións) realizou a última edición na páxina hai 16 días. O tempo máximo de presenza deste marcador é dun mes dende a última edición do usuario que o puxo; pasado ese tempo debe retirarse. |
O control xermánico durou uns 200 anos ata que comezou a conquista Omeia de Hispania en 711. A rexión pasou a coñecerse como Al-Andalus, e salvo os reinos cristiáns na Gallaecia, a rexión permaneceu baixo o control dos estados liderados polos musulmáns durante gran parte dos primeiros séculos. Os cristiáns do norte ampliaron gradualmente o seu control sobre Iberia, período que posteriormente sería coñecido como a "reconquista". A medida que se expandían cara ao sur, formáronse varios reinos cristiáns, entre eles o Reino de Galicia, o Reino de León, o Reino de Navarra, o Reino de Castela e o Reino de Aragón. Finalmente consolidáronse en dúas coroas aproximadamente equivalentes, a Coroa de Castela e a Coroa de Aragón. O período moderno inicial data xeralmente da unión das Coroas de Castela e Aragón en 1469.
O matrimonio e o goberno conxunto de Isabel I e Fernando II é considerado historiograficamente como a fundación dunha coroa "española" unificada. A conquista de Granada e a primeira viaxe de Colón, ambas en 1492, converteron ese ano nun punto de inflexión na historia mundial, dando comezo ao era do colonialismo europeo. As viaxes dos diversos exploradores e conquistadores españois durante as décadas posteriores axudaron a establecer un imperio colonial español converténdose nun dos estados europeos máis porderosos da época. O rei Carlos V estableceu a dinastía española dos Habsburgo, baixo o seu fillo Filipe II floreceu o Século de Ouro. O Imperio Español alcanzou o seu pico territorial e económico, e o palacio do Escorial converteuse nun centro de florecemento artístico. Porén, o goberno de Felipe tamén viu a destrución calamitosa da Armada Española, numerosas quebras estatais e a independencia dos Provincias Unidas do norte, o que marcou o inicio do lento declive da influencia española en Europa. O poder de España veuse finalmente frustado na Guerra de Flandres, na que intentou e fracasou recuperar a República Holandesa, e na Guerra dos Trinta Anos, que resultou no continuo declive do poder dos Habsburgo a favor da dinastía borbónica francesa. As cousas chegaron a un punto crítico durante o reinado de Carlos II de España, cuxa incapacidade para enxendrar fillos deixaron en dúbida o futuro da coroa. Á súa morte, estalou a Guerra de Sucesión entre os Borbóns franceses e os Habsburgo austríacos polo dereito a suceder a Carlos II. Os Borbóns impuxéronse, o que provocou o ascenso de Filipe V de España, que levou a España ao inicio de distintas guerras para recuperar as terras anteriormente controladas polos españois no sur de Italia.
A aparente recuperación progresiva de España viuse truncada polas perdas durante a era napoleónica, cando España se converteu nun estado monicreque de Francia. Simultaneamente e despois do período napoleónico, as guerras de independencia hispanoamericanas provocaron a perda da maior parte do territorio de España nas Américas. Durante o restablecemento do dominio borbónico en España, a monarquía constitucional foi introducida en 1813. Como en gran parte de Europa, a historia de España durante o século XIX foi tumultuosa, e contou con períodos alternados de dominio republicano e monárquico. A guerra hispano-estadounidense provocou a perda das posesións coloniais españolas e unha serie de ditaduras militares, durante as cales o rei Afonso XIII foi deposto e formouse un novo goberno republicano. En definitiva, a desorde política dentro de España provocou un golpe militar que desembocou na guerra civil española. Despois de moita intervención estranxeira por ambos os bandos, os nacionalistas saíron vitoriosos; Francisco Franco dirixiu unha ditadura fascista durante case catro décadas coñecida como franquismo. A morte de Franco supuxo un retorno da monarquía baixo o rei Xoán Carlos I, que supuxo unha liberalización da sociedade española e un novo compromiso coa comunidade internacional despois dos anos opresivos e illados do franquismo, este proceso sería coñecido como transición española. En 1978 estableceuse unha nova Constitución. España entrou na Comunidade Económica Europea en 1986 (transformada na Unión Europea en 1992), e na Eurozona en 1998.