ژان-ژاک روسو
روشنفکر و نظریه پرداز سوئیسی / From Wikipedia, the free encyclopedia
ژان-ژاک روسو (به فرانسوی: Jean-Jacques Rousseau) (انگلیسی: Jean-Jacques Rousseau) (زادهٔ ۲۸ ژوئن ۱۷۱۲ – درگذشتهٔ ۲ ژوئیه ۱۷۷۸) فیلسوف، نویسنده، آهنگساز اهل جمهوری ژنو، در سدهٔ هجدهم و اوج دورهٔ روشنگری اروپا میزیست.
ژان-ژاک روسو | |
---|---|
زاده | ۲۸ ژوئن ۱۷۱۲ ژنو |
محل زندگی | ژنو، انسی، پاریس، نوشاتل، استافوردشایر |
درگذشته | ۲ ژوئیهٔ ۱۷۷۸ (۶۶ سال) ارمنونویل، در نزدیکی پاریس |
آرامگاه | پانتئون (پاریس) |
زمینه کاری | فلسفه سیاست، ادبیات، موسیقی و تربیت |
ملیت | جمهوری ژنو |
سالهای فعالیت | عصر روشنگری |
دلیل سرشناسی | طبیعت انسان، دین مدنی، آزادی مثبت، افکار عمومی |
تأثیرپذیرفته از | سعدی، افلاطون، ارسطو، سقراط، نیکولو ماکیاولی، باروخ اسپینوزا، میشل دو مونتنی، دنیس دیدرو، جان لاک، تامس هابز، شارل دو مونتسکیو، ولتر، ژان لو رون دالامبر، دکارت |
تأثیرگذاشته بر | کانت، انقلاب آمریکا، ربسپیر، لوئی آنتوان دو سن-ژوستفیشته، مکتب رمانتیسیسم، انقلاب کبیر فرانسه، دیوید هیوم، آدام اسمیت، مری ولستونکرافت، هگل، پیر-ژوزف پرودون، گوته، شیلر، توماس پین، اگوست کنت، سیمون بولیوار، کارل مارکس، فریدریش انگلس، فریدریش نیچه، چارلز داروین، زیگموند فروید، ژاک دریدا، مارکی دو ساد، امیل دورکیم، کلود لوی-استروس، ماریا مونتهسوری، تولستوی، جان دیویی، مادام دو استائل، آرتور شوپنهاور، جان رالز، رومن رولان |
همسر(ها) | تِرِز لوواسور |
امضا |
اندیشههای او در زمینههای سیاسی، ادبی و تربیتی، تأثیر بزرگی بر معاصران گذاشت. نقش فکری او که سالهای زیادی از عمرش را در پاریس سپری کرد، به عنوان یکی از راهگشایان آرمانهای انقلاب کبیر فرانسه قابل انکار نیست. اگر چه روسو، از نخستین روشنگرانی است که مفهوم حقوق بشر را بهطور مشخص به کار گرفت، اما نزد او از این مفهوم تنها میتوان به معنایی ویژه و محدود سخن به میان آورد. در مجموع باید گفت که وی رادیکالتر از هابس و جان لاک و شارل دو مونتسکیو میاندیشید. شاید به همین دلیل است که برخی از پژوهشگران تاریخ اندیشه، وی را اساساً در تداوم سنت فکری عصر روشنگری نمیدانند، بلکه اندیشهٔ او را بیشتر در نقد فلسفهٔ روشنگری ارزیابی میکنند. البته تئو هابسن معتقد است روسو به نوع نگاه روشنگری باور داشت، ولی با چنان شدت غیرطبیعیای که باعث میشد طرفدارانش را نیز افرادی از خود راضی، دنیاپرست و صرفاً دنبال منافع ببیند.[1] برای روسو، صرف نظر کردن انسان از آزادی، به معنی صرف نظر کردن از خصلت انسانی و «حق بشری» است. روسو تلاش میکند، نوعی هماهنگی میان آزادی فردی و جمعی ایجاد نماید. وی این کار را در اثر معروف خود قرارداد اجتماعی که در سال ۱۷۶۲ میلادی نوشته شد، انجام میدهد. این کتاب روسو اولین اثر ترجمه شده به فارسی در سال ۱۳۰۰ شمسی توسط یدالله مایل تویسرکانی است.[2]
یکی دیگر از کتابهای مهم روسو به نام امیل در زمینه تربیت کودکان است. تحریر کتاب رویاهای گردشگر او پس از مرگ او ادامه یافت و در سال ۱۷۸۲م. به چاپ رسید.