لیبرالیسم کلاسیک
ایدئولوژی سیاسی / From Wikipedia, the free encyclopedia
لیبرالیسم کلاسیک (به انگلیسی: Classical liberalism)، یک سنت سیاسی و شاخهای از لیبرالسیم است که بازار آزاد و اقتصاد لسهفر را توصیه میکند، یعنی آزادی مدنی تحت حاکمیت قانون با تاکید ویژه بر استقلال فردی، دولت محدود، آزادی اقتصادی، آزادی سیاسی و آزادی بیان. بلوغ آن به ابتدای قرن ۱۸ میلادی بر اساس ایده هایی که از قرن ۱۳ میلادی به بعد در میان شبه جزیره ایبریا، انگلوساکسونها و اروپای مرکزی رواج داشت بر میگردد. همچنین این ایدئولوژی تاثیر بنیادی بر انقلاب آمریکا گذاشته است.[1][2]
از افراد برجستهای که ایدههایشان به ژرفای لیبرالیسم کلاسیک کمک کرد میتوان جان لاک[3]، ژان-باتیست سه، توماس مالتوس و دیوید ریکاردو را نام برد. در نتیجه تلاش این افراد، لیبرالسیم کلاسیک به اقتصاد کلاسیک ، به ویژه ایده های آدام اسمیت در کتاب اول ثروت ملل، قانون طبیعی[4]، توسعه اجتماعی[5] و فایدهگرایی[6] نزدیک شد. در دوره معاصر نیز افرادی چون فردریش هایک، میلتون فریدمن، لودویگ فن میزس، تامس سول، جرج استیگلر و لری آرنهارت به عنوان اصلی ترین حامیان لیبرالیسم کلاسیک شناخته میشوند.[7][8]
لیبرالیسم کلاسیک برخلاف برخی شاخههای لیبرالیسم مانند لیبرالیسم اجتماعی، نگاه منفی نسبت به سیاستهای اجتماعی، مالیات و دخالت دولت در زندگی اشخاص دارد و حامی مقرراتزدایی است.[9] لیبرالیسم کلاسیک تا دوره رکود بزرگ و سربرآوردن لیبرالیسم اجتماعی با نام لیبرالیسم اقتصادی شناخته میشد و اصطلاح لیبرالیسم کلاسیک برای تمایز بین لیبرالیسم ابتدای قرن ۱۹ با لیبرالیسم اجتماعی استفاده شد.[10] در عصر مدرن واژه لیبرالسیم در ایالات متحده به لیبرالیسم اجتماعی تعبیر میشود اما در اروپا و استرالیا به لیبرالیسم کلاسیک تعبیر میشود.[11][12]
در ایالات متحده، لیبرالیسم کلاسیک ممکن است با "محافظهکاری مالی" و "آزادی اجتماعی" توصیف شود، اما لیبرالسیم کلاسیک به دلیل اصل بنیادی فردگرایی، تحمل پذیری محافظه کارانه در قبال حمایتگرایی و تمایل لیبرالسیم اجتماعی برای حقوق گروهی سازمانها را رد میکند.[13] لیبرالیسم کلاسیک در ایالات متحده در پیوند با لیبرتاریانیسم راست در نظر گرفته میشود.[14] در اروپا نیز لیبرالیسم چه به صورت اجتماعی (به ویژه رادیکال) یا محافظهکارانه، لیبرالسیم کلاسیک در نظر گرفته و با لیبرالسیم اقتصادی راست میانه شناخته میشود.[15]