احمد شاه مسعود
سیاستمدار و فرمانده نظامی اهل افغانستان (۱۳۳۲–۱۳۸۰) / From Wikipedia, the free encyclopedia
احمدشاه مسعود (۱۱ سنبله ۱۳۳۲ – ۱۸ سنبله ۱۳۸۰) سیاستمدار و فرمانده نظامی و وزیر دفاع پیشین افغانستان بود. او در جنگ شوروی در افغانستان و جنگهای داخلی افغانستان نقش مهمی داشت.
احمدشاه مسعود | |
---|---|
وزیر دفاع افغانستان | |
دوره مسئولیت آوریل ۱۹۹۲ – سپتامبر ۲۰۰۱ | |
پس از | محمداسلم وطنجار |
پیش از | محمدقسیم فهیم |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۱۱ شهریور/سنبله ۱۳۳۲۲ سپتامبر ۱۹۵۳ بازارک، پنجشیر، افغانستان |
درگذشته | ولایت تخار، افغانستان ۱۸ شهریور/سنبله ۱۳۸۰۹ سپتامبر ۲۰۰۱ (۴۸ سال) |
ملیت | افغانستانی |
حزب سیاسی | جمعیت اسلامی افغانستان |
دیگر عضویتهای سیاسی | شورای نظار |
همسر(ان) | صدیقه مسعود (ا. ۱۹۸۸–۲۰۰۱) |
فرزندان | |
پیشه | نظامی، سیاستمدار |
تخصص | وزیر دفاع |
جایزهها | قهرمان ملی افغانستان |
قومیت | تاجیک |
خدمات نظامی | |
لقب(ها) | شیر دره پنجشیر[2] آمر صاحب شهید |
وفاداری | مجاهدین افغانائتلاف شمالنیروهای مسلح افغانستان |
سالهای خدمت | ۱۳۵۸–۱۳۸۰ |
فرمانده | فرمانده مجاهدین بر ضد شورویفرمانده کل ائتلاف شمال بر ضد طالبان |
جنگها/عملیات | جنگ شوروی در افغانستانجنگ داخلی افغانستان |
احمدشاه مسعود از فرماندهان برجسته افغانستان علیه اشغال شوروی بین سالهای ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ بود. در دهه ۱۹۹۰ شاخه نظامی دولت افغانستان را علیه شبهنظامیان رقیب رهبری میکرد و پس از غلبه طالبان، نیروهای نظامی مخالف طالبان در شمال افغانستان را رهبری میکرد.[3] سرانجام مسعود در روز ۱۸ شهریور ۱۳۸۰ (دو روز پیش از حملات ۱۱ سپتامبر)، بر اثر انفجار دو فرد انتحاری مظنون به ارتباط با شبکه القاعده که خود را خبرنگار معرفی کرده بودند، در خواجه بهاءالدین ولایت تخار افغانستان کشته شد.
مسعود یکی از بزرگترین فرماندهان جنگهای چریکی در قرن بیستم بود و با یوسیپ بروز تیتو، هو شی مین و چه گوارا مقایسه میشود،[4] به ویژه به دلیل آنکه به دفعات توانست از زادگاهش دره پنجشیر در برابر حملات ارتش سرخ شوروی و بعدها طالبان دفاع کند و از اشغال پنجشیر جلوگیری کند.[5] بعدها دولت افغانستان در دورهٔ ریاست جمهوری حامد کرزای، به او لقب «قهرمان ملی» داد.[6] در افغانستان، روز ترور شدن او، ۹ سپتامبر، بهعنوان یک روز ملی، بهنام روز مسعود، نامگذاری شدهاست.[7] دوستداران مسعود نیز، به وی لقب «آمر صاحب شهید» به معنای «فرماندهٔ شهید ما» دادهاند.[8][9] در سال ۲۰۲۱، پلاک یادبودی در فرانسه برای بزرگداشت او تهیه و نصب شد.[10] در همین سال، بالاترین نشان افتخار تاجیکستان، برای تقدیر از او در نظر گرفته شد.[11] [12][13][14]