Либерализм
From Wikipedia, the free encyclopedia
Либерали́зм (от лат. liberalis — ирекле (урыҫса свободный) — кеше хоҡуҡтары һәм уның шәхси иркенең ҡаҡшамаҫлығын иғлан иткән фәлсәфәүи һәм ижтимағи-сәйәси ағым (хәрәкәт)[1].
Либерализм | |
Идеялар | |
Ирек | |
Капитализм · Баҙар | |
Кеше хоҡуҡтары | |
Хоҡуҡи дәүләт | |
Ижтимағи килешеү | |
Тигеҙлек · Милләт | |
Плюрализм · Демократия | |
Эске ағымдар | |
Либертарианство | |
Классик либерализм | |
Неолиберализм | |
Социал-либерализм | |
Национал-либерализм | |
Либераль христианлыҡ | |
Ислам либерализмы | |
[ҡалып] |
Либерализм һәр кешенең хоҡуҡ һәм иректәрен юғары ҡиммәт тип иғлан итә һәм уларҙы йәмәғәт һәм иҡтисади тәртиптең хоҡуҡи нигеҙе итеп билдәләй. Был осраҡта дәүләттең һәм сиркәүҙең йәмғиәт тормошона йоғонто яһау мөмкинлектәре конституция менән сикләнә. Һүҙ азатлығы (үҙ фекереңде халыҡ алдында асыҡ итеп әйтә алыу), дин һайлау азатлығы, ғәҙел һәм азат һайлауҙа үҙ вәкилдәреңде ирекле билдәләү хәҙерге заман либерализмында иректең иң мөһимдәре итеп ҡарала. Хосуси милектең, сауҙа һәм эшҡыуарлыҡ иреклегенең тейелгеһеҙлеге иҡтисад йәһәтенән либерализм принциптары итеп ҡарала[2][3][4][5][6]. Хакимдәрҙең теләк-ихтырынан ҡанундың өҫтөнлөгө (верховенство закона) һәм байлығына, социаль хәленә һәм абруйына ҡарамай бөтә граждандарҙың ҡанун алдында тигеҙлеге юридик йәһәттән либерализм принциптары итеп ҡарала[1].