Republika han Irlanda
From Wikipedia, the free encyclopedia
An Irlanda (Ininglis: Ireland; Inirlandes: Éire [ˈeːɾʲə] ( listen)), nga kilalado gihapon nga Republika han Irlanda (Ininglis: Republic of Ireland; Poblacht na hÉireann), usá nga nasod ha amihanan-katundan o kanawayan nga Europa nga na-okupar hin 26 han 32 nga kondado han purô han Irlanda. Dublin an pamunuan o kapital ngan gidako-i nga syudad. Nahamutang an Dublin ha sidlangan nga dapit han isla. Mga ikatulo nga bahin han kamolupyohan han nasod nga 4.9 ka milyon nga tawo nangungukoy ha langyab han darudako nga Dublin.[8] Ginsasaroan han soberano nga estado an nag-uusá nga katubtuban ha tuna hiní upod han Amihanan nga Irlanda, usá nga bahin han Reino Unido. Ha lain nga mga bahin, ginpapalibotan iní han Kalawdan Atlantiko, upod han Dagat Celtico ha salatan, St George's Channel ha timugan, ngan hanDagat Irlandes ha sidlangan. Usá iní nga unitaryo nga parlamentaryo nga republika.[9] An leislatura o magbabalaod nga tinatawag nga Oireachtas, nahihimo hin ubos nga balay, Dáil Éireann, usá nga igbaw nga balay, Seanad Éireann, ngan in pinili nga Mangulo (Uachtarán) nga nagsisirbe komo haros seremonyal nga mangulo hin estado, kundi mayda mga importante nga gahom ngan buruhaton. An mangulo hin kagamhanan amo an Taoiseach (Primer Ministro, nga an literal nga kahulogan 'mangulo'), nga ginpipili han Dáil ngan ginbubutang ha puwesto han Mangulo; an Taoiseach liwat amo an nagbubutang ha puwesto han iba nga mga ministro han kagamhanan.
- Ini nga barasahon mahitungod han Repulika han Irlanda. Para han isla, kadto-a an Irlanda
Irlanda Ireland[a] Éire
| |
---|---|
Awit: Amhrán na bhFiann An Kanta han mga Sundalo The Soldiers' Song | |
Kahamutang han Irlanda (masirom nga lunghaw) – ha kontinente nga Europeo (lunghaw & masirom nga abohon) | |
Pamunuan ngan gidako-i nga syudad | Dublin |
Opisyal nga mga pinulungan | |
Ethniko nga mga grupo (2006[2]) |
|
(Mga) Tawag hin tawo | Irlandes |
Kagamhanan | Unitaryo nga parlamentaryo nga republika |
• Mangulo | Michael D. Higgins |
Leo Varadkar | |
• Tánaiste | Simon Coveney |
• Labaw nga Mahistrado | Frank Clarke |
Magbabalaod | Oireachtas |
• Igbaw nga balay | Seanad |
• Ubos nga balay | Dáil |
Independence from the United Kingdom | |
• Gindeklara | 24 Abril 1916 |
• Ginratipika | 21 Enero 1919 |
• Ginkilala | 6 Disyembre 1922 |
• Konstitusyon | 29 Disyembre 1937 |
• Binmiya han Komunwelt | 18 Abril 1949 |
Langyab | |
• Bug-os | 70,273 km2 (27,133 sq mi) (ika-120) |
• Katubigan (%) | 2.00 |
Kamolupyohan | |
• 2016 nga census | 4,761,865[3] (ika-120) |
• Densidad | 67.7/km2 (175.3/sq mi) (ika-142) |
GDP (PPP) | 2011 nga banabana |
• Bug-os | $181.595 billion[4] (56th) |
• Per capita | $39,638[4] (ika-15) |
GDP (nominal) | 2011 nga banabana |
• Bug-os | $217.669 billion[4] (ika-42) |
• Per capita | $47,513[4] (ika-14) |
Gini (2017) |
30.6[5] medium · ika-23 |
HDI (2017) |
▲ 0.938[6] hataas hin duro · ika-4 |
Salapi | Euro (€)[note 1] (EUR) |
Zona hin oras | UTC+0 (WET) |
• Summer (DST) | UTC+1 (IST (WEST)) |
Format hin pitsa | dd/mm/yyyy |
Dapit hin pagmanehar | wala |
Kodigo hin pagtawag | 353 |
Internet TLD | .ie[b] |
|