Zwarte elze
Boomsôorte van de berkachtign / From Wikipedia, the free encyclopedia
De zwarte elze (Alnus glutinosa) [2][3], is e boomsôorte uut de famielje van de berkachtign, inêems in 't grotste dêel van Europa, zuudwestlik Oazje en nôordlik Afrika. Y gedijt goed ip natte plekn woa da zyn assosjoasje mê de bakteerje Frankia alni êm in stoat stelt van te gruujn in groendn van slichte kwaliteit. 't Is e boom van gemiddlde ofmeetienge, die nie lange leeft en gruujt toe 'n ogte van 30 meetrs. Y ê roende bloarn mê korte stiengls en geschêen mannelikke en vrowelikke blommn in de vorm van katjes. De klêene, roende vruchtn zyn keegle-vormig en de zoadn wordn verstrôojd deur wiend en woatre.
Zwarte elze | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Plantedêeln | ||||||||||||
Taxonomische indêlienge | ||||||||||||
| ||||||||||||
Sôorte | ||||||||||||
Alnus glutinosa (L.) Gaertn. [1], 1791 | ||||||||||||
De zwarte elze gif voedsl en beschuttienge vo de bêeste-weirld woaroendre 'n antal insektn. Sommigte korstmossn en schimmls angn hêelegans of van de boomsôorte. 't Is e pioniersôorte die blôote stikkn land bezet en die gemienglde busschn vormt o andre sôortn drby kommn. 't Kan gebeurn da d' elzn ton weere verdwynn otr nie mê genoeg kloarte is benêen in 't bus. Zyn mêer geweune gruujplatsn zyn de bôordn van de busschn, moerassn en kantn van riviern. 't Oet wordt gebruukt vor oendrewoatre-konstruuksjes en vo verwerkienge no papierpulpe en veezlploatn, vo voedl te rookn, vor oet-verbiendiengn, droajwerk en beeldow-werk. Dêeln van de boom wordn angewend in de volkse kruudnkunde; oendrzoek êt aangetôond da uuttreksls van de zoadn 'n uutwerkienge ên ip ziektn verôorzoaknde bakteerjs.