T-90
xe tăng chiến đấu thế hệ thứ ba của Nga / From Wikipedia, the free encyclopedia
T-90 là một trong những loại xe tăng chiến đấu chủ lực hiện đại trong biên chế của quân đội Liên bang Nga. Nó được sản xuất với số lượng ít vào năm 1993 và chính thức phục vụ trong quân đội Nga năm 1995, dựa trên kiểu mẫu đầu tiên được gọi bí danh là Obyject 188. T-90 nguyên gốc là một phiên bản hiện đại hóa sâu của T-72B, được tích hợp nhiều đặc tính thiết kế của T-80. Ban đầu được đặt tên là "T-72B nâng cấp" (Т-72Б усовершенствованный), viết tắt T-72BU[7][8] nhưng đến năm 1992 được đặt lại tên mã là T-90[9].
T-90 | |
---|---|
Một chiếc T-90A của Nga đang thực hiện cơ động tại thao trường | |
Loại | Xe tăng chiến đấu chủ lực |
Nơi chế tạo | Nga |
Lược sử hoạt động | |
Sử dụng bởi | Nga Ấn Độ Algérie Iraq Azerbaijan Việt Nam T-90S và T-90SK |
Lược sử chế tạo | |
Người thiết kế | Phòng thiết kế Kartsev-Venediktov ở nhà máy Uralvagonzavod |
Năm thiết kế | 1993 |
Nhà sản xuất | nhà máy Uralvagonzavod |
Giá thành | 35,226,000 rúp 2,230,000 USD (tháng 1 năm 2007)[1] ~ 2,5 - 4,5 triệu USD (thời giá 2017, tùy phiên bản) |
Giai đoạn sản xuất | 1995 - nay |
Số lượng chế tạo | 4.000+ (tính đến 2023) |
Thông số | |
Khối lượng | T-90A: 46,5 tấn T-90AM/SM: 48 tấn |
Chiều dài | 9,53 mét (31,27 feet) |
Chiều rộng | 3,78 mét (9,12 feet) |
Chiều cao | 2,22 mét (7,28 feet) |
Kíp chiến đấu | 3 |
Phương tiện bọc thép | Giáp hỗn hợp tuyệt mật, kết hợp giữa thép-vật liệu tổng hợp Giáp phản ứng nổ T-90M (bao gồm ERA Relikt): Thân: 750mm vs APFSDS & 1200mm vs HEAT Tháp pháo : 880-1000mm vs APFSDS & 1500mm vs HEAT |
Vũ khí chính | Pháo 125 ly nòng trơn với khả năng bắn ATGM thường là loại 9M119 Svir: * Pháo 125 ly 2A46M đối với T-90/T-90S[2][3] * Pháo 125 ly 2A46M-5 đối với T-90A/T-90AM/T-90SM[2][4] |
Vũ khí phụ | Đại liên đồng trục 7,62 ly Đại liên phòng không 12,7 ly |
Động cơ | Sử dụng các loại động cơ Diesel 12 xilanh, như: V-84[5], V-92[5], V-96[5] 840 mã lực (626 kW) đối với động cơ V-84[5] 950 mã lực (708 kW) đối với động cơ V-92[5] |
Công suất/trọng lượng | 18,1 mã lực/tấn (13.5 kW/tấn) đối với động cơ Mẫu 84 V-84 20,4 mã lực/tấn (15.2 kW/tấn) đối với động cơ V-92 |
Hệ thống treo | thanh xoắn |
Tầm hoạt động | 550 km[2][2] (700 km nếu có thêm bình nhiên liệu phụ[6]) |
Tốc độ | 60[2][2]-65 km/h trên đường nhựa 35-45 km/h trên đường gồ ghề[2][2] |
Từ năm 2001 đến 2010, theo thống kê của Nga thì T-90 là loại xe tăng chủ lực được bán chạy nhất thế giới[10][11]. Tuy nhiên, từ cuối năm 2011, quân đội Nga đã ngưng đặt hàng thêm T-90[12] để chuyển sang mua loại xe tăng hiện đại hơn là T-14 Armata.[13]. Mặt khác, Nga cũng sử dụng nhiều công nghệ trên T-90 để nâng cấp và hiện đại hóa hàng ngàn xe tăng T-72, T-80 đang còn niêm cất đưa ra sử dụng để tiết kiệm chi phí, vừa tận dụng sử dụng, vừa để xuất khẩu. Dù vậy, dây chuyền sản xuất T-90 vẫn được hoạt động ở mức cao để phục vụ xuất khẩu cho các quốc gia có nhu cầu.
T-90 là loại xe tăng đầu tiên trên thế giới được trang bị hệ thống bảo vệ 5 lớp: lớp 1 là hệ thống ngụy trang "Nakidka" để làm giảm khả năng bị đối phương phát hiện bởi ống nhòm, radar hoặc tín hiệu hồng ngoại; lớp thứ 2 là hệ thống phòng thủ chủ động quang điện gây nhiễu Shtora-1 để chống lại các tên lửa dẫn đường bằng laser, hồng ngoại cũng như gây rối các hệ thống hiển thị mục tiêu; lớp thứ 3 là hệ thống phòng thủ chủ động ARENA chuyên đánh chặn các loại đạn chống tăng trước khi chúng lao vào xe, lớp thứ 4 là giáp phản ứng nổ gắn ngoài, và lớp thứ 5 là vỏ giáp được kết hợp giữa thép độ bền cao và vật liệu tổng hợp (composite). Trước khi T-14 Armata ra đời, T-90 được coi là mẫu xe tăng có khả năng phòng vệ tốt nhất thế giới. Hệ thống chống mìn bằng xung điện EMT-7 cũng được thử nghiệm trên T-90 nhưng nó chưa được gắn đại trà vào các T-90 đang hoạt động.
Theo xếp hạng của trang web quân sự Military Today (Hoa Kỳ) về top 10 loại xe tăng tốt nhất trên thế giới năm 2015, T-90 xếp ở vị trí thứ 10 trong khi một dòng xe tăng khác của Nga là Armata xếp thứ 5 còn M1A2 Abrams của Mỹ xếp thứ 3 (tuy nhiên nhiều yếu tố như khả năng thực sự của vỏ giáp được các nước giữ bí mật nên xếp hạng này chỉ dựa theo các thông số được công bố rộng rãi)[14]. Theo trang web China.org.cn vào năm 2012, T-90 xếp ở vị trí thứ 10 trong số những loại xe tăng mạnh nhất thế giới thời điểm đó, đứng sau cả loại Type-96 và Type-99 của Trung Quốc cũng như M1A2 SEP của Hoa Kỳ[15]. Tuy nhiên, theo National Interest (Hoa Kỳ), những bảng xếp hạng kiểu này cần xác định lại sau khi lần lượt T-90, M1 Abrams, Leopard 2 trải qua thực chiến tại Trung Đông, tại đó hàng loạt M1 và Leopard 2 bị tên lửa chống tăng bắn cháy trong khi T-90 thì lại có những màn thể hiện khả năng chống đạn rất ấn tượng[16], và theo đó thì T-90 được National Interest xếp vào top 5 xe tăng hiện đại nhất năm 2016[17] Một số lượng lớn xe tăng M1 Abrams của Mỹ đã bị tên lửa chống tăng lỗi thời bắn cháy tại chiến trường Trung Đông, cho thấy những điểm yếu rất lớn của Abrams trong cuộc chiến tranh phi đối xứng, điều đó buộc quân đội Iraq phải chuyển sang mua T-90[18] Cũng có ý kiến cho rằng lí do Iraq chuyển sang mua T-90 không hẳn là vì nó có thông số trên lý thuyết mạnh hơn xe tăng của Mỹ, mà bởi hiệu suất toàn diện của T-90 đã tỏ ra vượt trội hơn trong thực tế chiến đấu (động cơ phù hợp với môi trường sa mạc, dễ bảo trì hơn, chống tên lửa tốt hơn, có cả hệ thống bảo vệ chủ động và thụ động trong khi giá lại rẻ hơn một nửa)[19].
Ngoài Nga, T-90 còn được sử dụng bởi quân đội các nước Ấn Độ, Việt Nam, Iraq, Algérie và Azerbaijan.