Lịch sử Séc
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lịch sử của vùng đất Séc - một khu vực gần tương ứng với Cộng hòa Séc ngày nay - bắt đầu khoảng 800.000 năm TCN. Một con dao bầu đơn giản thời đó đã được phát hiện tại khu khảo cổ Red Hill ở Brno.[1] Nhiều nền văn hóa nguyên thủy đã để lại dấu vết trong suốt thời kỳ đồ đá, kéo dài đến khoảng năm 2000 trước Công nguyên. Nền văn hóa được biết đến rộng rãi nhất hiện nay ở vùng đất Séc trong thời kỳ tiền sử là văn hóa Únětice, để lại dấu vết trong khoảng năm thế kỷ từ cuối thời kỳ đồ đá đến đầu thời kỳ đồ đồng. Người Celt đến vào thế kỷ V trước Công nguyên và là những người đầu tiên chúng ta biết. Một trong những bộ lạc người Celt là người Boii (số nhiều), họ đã đặt cái tên đầu tiên cho vùng đất Séc là Boiohaemum bằng tiếng Latinh có nghĩa là Vùng đất Boii . Trước khi bắt đầu Công nguyên, phần lớn người Celt bị các bộ lạc Đức đẩy ra. Bộ tộc đáng chú ý nhất là Marcomanni và dấu vết của các cuộc chiến của họ với Đế chế La Mã đã được phát hiện ở nam Morava.[2]
Sau thời kỳ di cư đầy hỗn loạn, các vùng đất Séc được định cư bởi các bộ tộc người Slav. Năm 623, nhà nước đầu tiên được biết đến ở vùng đất Séc duoc hình thành[3] khi người Samo thống nhất các bộ lạc Slav tại địa phương, bảo vệ vùng đất của họ khỏi người Avar ở phía đông và vài năm sau giành chiến thắng trong trận Wogastisburg chống lại người Frank xâm lược vùng đất Séc từ phía tây.[4] Nhà nước tiếp theo xuất hiện trên vùng đất Séc sau khi nhà Samo tan rã có lẽ là Đại Moravia. Trung tâm quyền lực của nó nằm ở khu vực Morava và miền tây Slovakia ngày nay. Năm 836, hai học giả từ Hy Lạp là Kyrillô và Mêthôđiô đã mang Cơ đốc giáo đến Đại Moravia và thành lập hệ thống chữ viết Slav đầu tiên - Glagolitsa.[5] Đại Moravia thất thủ trong cuộc xâm lược của người Magyar vào đầu thế kỷ 10.
Một nhà nước mới được hình thành xung quanh bộ tộc người Přemysl, những người đã thành lập Công quốc Bohemia. Công quốc hầu như nằm trong phạm vi ảnh hưởng của Đông Franken và sau đó là Đế chế La Mã Thần thánh. Công quốc đứng về phía Giáo hội Công giáo La Mã trong Ly giáo Đông – Tây và vào năm 1212, công tước Otakar I được phong làm vua (có thể truyền tước vị lại cho con) vì sự phục vụ của ông cho Hoàng đế La Mã Thần thánh Friedrich II. Vương triều Přemysl sụp đổ vào đầu thế kỷ XIV và được thay thế bằng nhà Luxemburg. Đáng chú ý nhất trong các vị vua nhà Luxembourg là Karl IV khi ông được bầu làm Hoàng đế của Đế chế La Mã Thần thánh. Ông thành lập Tòa Tổng giám mục Praha và Đại học Karl, trường đại học đầu tiên ở phía bắc dãy Alps và phía đông Paris. Đầu thế kỷ XV chứng kiến sự trỗi dậy của Tin lành nguyên thủy ở các vùng đất Séc. Việc hành quyết Jan Hus đã châm ngòi cho Chiến tranh Hussite và sự chia rẽ tôn giáo sau đó. Vương triều Jagiellon được lập nên ở Séc năm 1471. Họ trị vì nửa thế kỷ trước khi vua Ludvík Jagiellon chết trong trận Mohács và ngai vàng bỏ trống được trao cho nhà Habsburg.
Sau cái chết của Hoàng đế Rudolf II nhà Habsburg, căng thẳng tôn giáo và chính trị ngày càng gia tăng dẫn đến Vụ vứt người qua cửa sổ ở Praha lần thứ hai, gây ra Chiến tranh Ba mươi năm. Nhiều quý tộc Séc ủng hộ phe Tin lành và kết quả là bị tước đoạt đất đai. Tiếp sau đó là quá trình Đức hóa và tái công giáo hóa các vùng đất Séc. Sự lan rộng của Chủ nghĩa lãng mạn vào cuối thế kỷ XVIII cùng với phong trào Phục hưng Dân tộc Séc. Sau năm 1948, các đại diện hàng đầu của Phong trào Phục hưng Dân tộc Séc đã nỗ lực giành thêm quyền tự trị cho các vùng đất Séc trong Chế độ Quân chủ Habsburg.
Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ đã mở ra khả năng giành độc lập hoàn toàn và hình thành nên quốc gia có chủ quyền. Trong thỏa thuận Cleveland năm 1915, các đại diện của Séc và Slovakia tuyên bố mục tiêu của họ là tạo ra một nhà nước chung dựa trên quyền tự quyết của người dân. Sau sự đầu hàng của Áo-Hung ba năm sau, Cộng hòa Tiệp Khắc được thành lập. Nền Cộng hòa thứ nhất chỉ tồn tại trong 20 năm đến khi Thế chiến II bùng nổ. Sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, Đảng Cộng sản Tiệp Khắc lên nắm quyền và Tiệp Khắc trở thành một thành viên của Khối phía Đông. Vào tháng 8 năm 1968, quân đội của khối Warszawa đã xâm lược Tiệp Khắc để ngăn chặn những nỗ lực cải tổ hệ thống Cộng sản. Vào cuối năm 1989, Cách mạng Nhung đã thay thế chế độ Cộng sản bằng chế độ dân chủ Cộng hòa Liên bang Séc và Slovakia. Ba năm sau, các đại diện của Séc và Slovakia đồng ý Giải thể Tiệp Khắc và hình thành các quốc gia riêng. Năm 2004, Cộng hòa Séc trở thành thành viên của Liên minh châu Âu.