Cần sa (chất kích thích)
Chất kích thích thần kinh dùng cho mục đích y tế hoặc giải trí / From Wikipedia, the free encyclopedia
Cần sa (phiên âm từ danh pháp Cannabis sativa) còn được gọi là marijuana/cannabis,[7][8][9][10] là một loại chất tác động đến thần kinh từ cây Cannabis. Nó có thể được sử dụng cho mục đích y tế, hoặc làm chất kích thích gây ảo giác.[11][12][13] Chất kích thích thần kinh chính của cần sa là tetrahydrocannabinol (THC), một trong 483 hợp chất đã biết trong cây này,[14] bao gồm ít nhất 65 loại cannabinoid khác.[15] Cần sa có thể được sử dụng bằng cách hút thuốc, hít hơi, trộn vào trong thực phẩm, hoặc như một chất chiết xuất.[16]
Cần sa | |
---|---|
Cây cần sa cái có hoa | |
Thực vật | Cần sa |
Nguồn gốc cây | Cannabis sativa, Cannabis indica, Cannabis ruderalis |
Các thành phần của cây | Hoa |
Nguồn gốc địa lý | Trung Á và Nam Á.[1] |
Thành phần | Tetrahydrocannabinol, Cannabidiol, Cannabinol, Tetrahydrocannabivarin |
Nơi sản xuất chính | Afghanistan,[2] Canada,[3] China, Colombia,[4] India,[2] Jamaica,[2] Lebanon,[5] Mexico,[6] Morocco,[2] Netherlands, Pakistan, Paraguay,[6] Spain,[2] Thailand, Turkey, United States[2] |
Tình trạng pháp lý |
Cần sa tạo tác động về tinh thần và thể chất, chẳng hạn như tạo cảm giác "phê" hoặc "bay bổng", thay đổi chung về nhận thức, tâm trạng hào hứng và làm tăng sự thèm ăn.[16][17] Khởi đầu của các hiệu ứng là trong vòng vài phút khi hút thuốc, và khoảng 30 đến 60 phút khi nấu chín và ăn.[16][18] Các tác dụng này kéo dài từ hai đến sáu giờ.[18] Tác dụng phụ ngắn hạn có thể bao gồm giảm trí nhớ ngắn hạn, khô miệng, kỹ năng vận động bị suy giảm, mắt đỏ và cảm giác hoang tưởng hoặc lo lắng.[16][19][20] Tác dụng phụ lâu dài có thể bao gồm gây nghiện, giảm khả năng tâm thần ở những người bắt đầu hút từ tuổi thanh thiếu niên, và các vấn đề hành vi ở trẻ em có mẹ sử dụng cần sa trong khi mang thai.[16] Các nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa việc sử dụng cần sa và nguy cơ rối loạn tâm thần,[21] mặc dù việc này còn đang gây tranh cãi.[22]
Cần sa chủ yếu được sử dụng như chất kích thích hoặc như một loại thuốc chữa bệnh, mặc dù nó cũng có thể được sử dụng cho các mục đích tâm linh. Trong năm 2013, từ 128 đến 232 triệu người đã sử dụng cần sa (2,7% đến 4,9% dân số toàn cầu trong độ tuổi từ 15 đến 65).[23] Đây là loại thuốc bất hợp pháp được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới và Hoa Kỳ.[16][23] Các quốc gia có mức sử dụng cao nhất trong số những người trưởng thành vào năm 2018 là Zambia, Hoa Kỳ, Canada và Nigeria.[24] Trong năm 2016, 51% người dân ở Hoa Kỳ đã từng sử dụng cần sa.[25] Khoảng 12% đã sử dụng nó trong vòng 1 năm, và 7,3% đã sử dụng nó trong vòng 1 tháng.[26]
Ghi chép sớm nhất của việc sử dụng cần sa bắt đầu từ thiên niên kỷ thứ 3 TCN.[27] Kể từ đầu thế kỷ 20, cần sa đã bị hạn chế về mặt pháp lý. Việc sở hữu, sử dụng và bán cần sa là bất hợp pháp ở hầu hết các quốc gia trên thế giới.[28][29] Cần sa dùng cho chữa trị y tế là hợp pháp ở Canada[30], Bỉ, Úc, Hà Lan, Đức, Tây Ban Nha và 31 tiểu bang của Hoa Kỳ.[31] Tuy nhiên cần lưu ý: cần sa dùng trong y tế chỉ được sử dụng sau khi đã chiết xuất ra một số chất riêng biệt, và chỉ được dùng nếu có sự chỉ định và sự theo dõi của bác sĩ để tránh gây nghiện hoặc tác dụng phụ gây hại, còn việc dùng cần sa như chất kích thích thì vẫn bị các nước này cấm.