Kenneth Kaunda
From Wikipedia, the free encyclopedia
Kenneth David Kaunda GCIH SCOT (28 Epulero, 1924 - 17 Juni, 2021),[1] Wakuchemekaso KK,[2]monga wandale wa ku Zambia uyo wakaŵa purezidenti wakwamba wa Zambia kufuma 1964 mpaka 1991. Wakaŵa panthazi chomene pakulwera wanangwa wa ŵanthu. Wakakondwa yayi na umo Harry Nkumbula wakalongozgera Northern Rhodesian African National Congress, ndipo wakafumako na kukhazikiska Zambia African National Congress, ndipo pamanyuma wakazgoka mutu wa Socialist United National Independence Party (UNIP).
Kenneth Kaunda | |
---|---|
Kaunda mu 1983 | |
1st President of Zambia | |
Nyengo: 24 October 1964 – 2 November 1991 | |
Wachiŵili kwa mlongozgi |
|
Kupokela | Sir Evelyn Hone as Governor of Northern Rhodesia |
Kuwiska na | Frederick Chiluba |
3rd Chair of the Non-Aligned Movement | |
Nyengo: 8 September 1970 – 5 September 1973 | |
Kupokela | Gamal Abdel Nasser |
Kuwiska na | Houari Boumédiène |
Umoyo wamunthu | |
Kubabika | Kenneth David Kaunda (1924-04-28)28 April 1924 Chinsali, Northern Rhodesia (now Zambia) |
Kufwa | 17 June 2021(2021-06-17) (vyaka vikaŵa 97) Lusaka, Zambia |
Malo ghakuŵikika | Embassy Park, Lusaka [ny] |
Chalo chokhazikikako |
|
Chipani | UNIP |
Nthengwa |
Betty Banda
(m. 1946; |
Ŵana | 8, including Tilyenji |
Unkhwantha | Teacher |
Kaunda wakaŵa pulezidenti wakwamba wa Zambia. Mu 1973, pamanyuma pa vivulupi vya mafuko na vyaru vinyake, vyaru vyose vya ndyali kupatulako UNIP vikakanizgika kwizira mu kusintha kwa dango la boma pamanyuma pa kusazgirako Chima Declaration. Pa nyengo yeneyira, Kaunda wakalaŵiliranga kugura masheya ghanandi mu makampani ghakufuma ku vyaru vinyake. Cifukwa ca suzgo la mafuta ilo likacitika mu 1973 na kunangika kwa ndalama izo ŵanthu ŵakasanganga para ŵakuguliska vinthu ku vyaru vinyake, Zambia yikaŵa mu suzgo la vya cuma. Ŵanthu ŵa mitundu yose ŵakamucicizga Kaunda kuti wasinthe malango agho ghakamovwira kuti walutilire kuwusa. Mu 1991, pakaŵa mavoti gha vyaru vinandi, ndipo Frederick Chiluba, mulongozgi wa Movement for Multi-Party Democracy, wakawuskapo Kaunda.
Mu 1999, wakawuskika wanangwa wake wa kukhala mu Zambia, kweni wakawuskako wanangwa uwu mu chaka chakulondezgapo.[3]