Тимер
From Wikipedia, the free encyclopedia
Тимер (лат. Ferrum, Fe) — Менделеевның периодик таблицасының 4 период, 8 төркем элементы. Тәртип номеры - 26. Тимернең гади матдәсе (CAS-номеры: 7439-89-6) — җиңел чүкелүчән, ак төстәге, югары реакцион мөмкинлеге булган металл. Тимер югары температурада һәм югары дымлылыкта тиз коррозияга бирешә. Саф тимер янмый, ә вак дисперсия хәлендә үзеннән-үзе янып китүчән.
| ||||
---|---|---|---|---|
Атом номеры | 26 | |||
Матдәнең тышкы күренеше | ||||
Атомның үзлекләре | ||||
Атом массасы (моляр масса) | 55,845 (2) а. м. б. (г/моль) | |||
Атом радиусы | пм | |||
Ионлаштыру энергиясе (беренче электрон) | кДж/моль (эВ) | |||
Электрон конфигурациясе | ||||
Химик үзлекләре | ||||
Ковалент радиусы | пм | |||
Ион радиусы | пм | |||
Электр тискәрелеге (Полинг буенча) | ||||
Электрод потенциалы | ||||
Оксидлашу дәрәҗәсе | ||||
Матдәнең термодинамик үзлекләре | ||||
Тыгызлык | 7,87 г/см³ | |||
Моляр җылы сыешлыгы | Дж/(K·моль) | |||
Җылы үткәрүчелек | Вт/(м·K) | |||
Эрү температурасы | K | |||
Эрү җылылыгы | 1535 кДж/моль | |||
Кайнау температурасы | 2750 K | |||
Парга әйләнү җылылыгы | кДж/моль | |||
Моляр күләм | см³/моль | |||
Матдәнең кристаллик рәшәткәсе | ||||
Рәшәткә төзелеше | ||||
Рәшәткә параметрлары | Å | |||
Дебай температурасы | K |
Тимер | |
Масса | 55,845 ± 0,002 м.а.б.[1] |
---|---|
Ачыш датасы | 5 тысячелетие до н. э. |
Илиминт симвылы | Fe[2] |
Химик фурмула | Fe[3] |
SMILES фурмуласы | [Fe][3] |
Атым саны | 26[2] |
Электронная конфигурация | [Ar] 3d⁶ 4s² |
Иликтер кирелеге | 1,83 |
Ионный радиус | 0,63 ангстрем[4], 0,61 ангстрем[4], 0,92 ангстрем[4], 0,49 ангстрем[4], 0,55 ангстрем[4] һәм 0,78 ангстрем[4] |
Әчеләнү дәрәҗәсе | 2 һәм 3 |
Магнитное упорядочение | ферромагнетизм[d] |
Җылы үткәрүчәнлек | 84 Вт/(м·K)[5] |
Тыгызлык | 7,874 кубик смга ... грамм |
Эрү температурасы | 1811 K һәм 1538 °C[6][7] |
Кайнау ноктасы | 2861 °C[6] |
IMA Mineral Symbol | Fe[8] |
Relative permeability | 200 000 |
Воплощённая энергия | 25 мегаджоулей на килограмм |
Нинди таксонда бар | F. vulgare[d][9], P. aequatorialis[d][10], A. gummifera[d][11], A. versicolor[d][11], A. rubifolius[d][11], Artemia salina[d][12][13], B. zanguebarica[d][11], B. cathartica[d][11], C. africana[d][11], E. lancifolia[d][14][15], T. cacao[d][16], T. rhomboidea[d][11], A. cissampeloides[d][11], Lannea schweinfurthii var. stuhlmannii[d][11] һәм I. cicadae[d][17] |
Дәвалау өчен кулланыла | Железодефицитная анемия[d][18] һәм Гипохромная анемия[d][18] |
Тимер Викиҗыентыкта |
Шулай ук тимер дип тимер эретмәләрен (0,8 %-ка кадәр катнашма) әйтәләр. Катнашмалар тимергә йомшаклык һәм сыгылмалылык бирәләр. Гамәлдә тимер белән углерод эремәсе: корыч (1,14 %-ка кадәр), чуен (2,14%-тан күбрәк) һәм составында хром, марганец, никель булган тутыкмый торган (легирланган) корыч кулланалар.
Барлык үзенчәлеге дә тимерне кешелек өчен 1-енче санлы металл итә.
Тәбигатьтә тимер саф хәлдә тимер-никель метиоридларында гына очрый. Җир кабыгында таралуы буенса — 4,65 % (4-енче урын O, Si, Al-дан калышып[19]). Җир төшенең зур өлеше тимердән тора дип исәпләнә.