Маврикий
From Wikipedia, the free encyclopedia
Маври́кий яки Мауритиус (ингл. Mauritius, фр. Maurice) — Африка кыйтгасына кергән утрау-дәүләт.
Байрак
| |
Шигарь | Star and Key of the Indian Ocean |
---|---|
Башкала | Порт-Луи |
Халык саны | 1 264 613 (2017) |
Нигезләнгән | 12 март 1968 |
Сәгать кушагы | UTC+04:00 |
Рәсми тел | Ошибка Lua в Модуль:Wd2 на строке 1288: attempt to index field 'values' (a nil value). |
География | |
Мәйдан | 2,040 км² |
Координатлар | 20.2°S 57.5°E |
Сәясәт | |
Икътисад | |
ТЭП | 11 476 миллион US$ (2021), 12 898 миллион US$ (2022) |
Акча берәмлеге | Маврикий рупиясе |
Эшсезлек дәрәҗәсе | 8% (2014)[1] |
Туу күрсәткече | 1.43 (2014)[2] |
КПҮИ | 0.802 (2021)[3] |
Яшәү озынлыгы | 74.39488 ел (2016)[4] |
Джини коэффициенты | 36.8 (2017)[5] |
Башка мәгълүмат | |
Ярдәм телефоннары | |
Автомобил хәрәкәте ягы | сул[6] |
Челтәр көчәнеше | 230 вольт[7] |
Телефон коды | +230 |
ISO 3166-1 коды | MU |
ХОК коды | MRI |
Интернет домены | .mu |
Илнең составына Маврикий утравы, Родригес утравы (көнчыгышка 560 км) һәм тышкы утраулар (Агалега, Сент Брендон һәм ике бәхәсле территория) керә. Маврикий һәм Родригес (көньяк-көнчыгышка 172 км) француз диңгез арты территориясе якындагы Реюньон белән бергә Маскарен утрауларның өлешен тәшкил итә. Илнең мәйданы 2040 квадрат км. Илнең башкаласы һәм иң зур шәһәре — Порт-Луи.
Маврикий Чагос архипелагы (Берләшкән Корольлек) һәм Тромелин утравына (Франция) претензия ясый. Берләшкән Корольлек Чагос Архипелагын Маврикий территориясеннән Маврикийның бәйсезлегенә кадәр 1965 елда кисеп ала.
Урта гасырларда Маврикий утравы гарәпләр һәм португаллар тарафыннан зиярәт кылынган, алар аны тәңгәл рәвештә Дина Ароби һәм Сирне дип атаган. Нидерланд җөмһүрияте 1638 елда колониягә нигез салганчы монда кеше яшәмәгән, голландлар утрауны Принц Морис Нассаудан хөрмәтенә атаганнар. Голланд колониясе 1710 елда ташланган булган һәм биш елдан соң француз колониясе булган һәм Иль де Франс дип аталган. Үзенең стратегик позициясе өчен Маврикий Һинд океанының "йолдызы һәм ачкычы" дип аталган.
Маврикий Сүәеш каналы ачылганчы, Европадан Көнчыгышка сәүдә юлларында танылган база булган һәм Франция һәм Британия арасындагы көрәштә катнашкан. Французлар Гранд Порт Бәрелешен отканнар, бу аларның бу сугышлар дәвамында бердәнбер диңгез җиңүе булган, ләкин алар британлыларның Малерё борынында өч ай узгач төшүләрен кире кага алмаганнар. Алар рәсми рәвештә бәреп керүнең бишенче көнендә җиңелүләрен таныганнар, бу 1810 елның 3 декабре булган, аларның шартлары түбәндәгечә булган: үз җирләрен һәм милкен саклап калырга, француз теле кулланылышта булу һәм җиңаять һәм граждан эшләрендә Франция законын саклап калу.
Британия хакимияте астында утрауның исеме Маврикийга үзгәртелгән. Ил 1968 елның 12 мартында яңа матәм кабул итүдән соң бәйсез булган һәм 1992 елда Дәүләтләр Союзы составында республика булган.
Маврикий кешеләре күпмилләтле, төрле динле, төрле мәдәниятле һәм күптелле. Утрауның хакимияте Вестминстер парламент системасына якын модельләштерелгән, һәм Маврикий демократия һәм икътисадый һәм сәяси ирек өчен югары рейтингларга ия. Башка Маскарен утраулары белән бергә Маврикий үзенең төрле флора һәм фаунасы өчен билгеле, шул ук вакытта күп төрләр утрау өчен эндемик. Утрау кеше урнашудан соң кыска вакыт эчендә кеше эшчәнлеге тарафыннан башка кош төрләре белән беррәттән юк ителгән додоның бердәнбер йорты буларак киң танылган.