Windows XP
2001 yılında piyasaya sürülen Windows sürümü / From Wikipedia, the free encyclopedia
Windows XP, Microsoft tarafından geliştirilen Windows NT işletim sistemi ailesinin önemli bir sürümüdür. Hem profesyonel kullanıcılar için geliştirilen Windows 2000'in, hem de genel kullanıcılar için geliştirilen Windows Me'nin doğrudan ardılıydı. 25 Ekim 2001'de başlayan perakende satışlarla 24 Ağustos 2001'de üretime sunuldu.
Geliştirici(ler) | Microsoft |
---|---|
İşletim sistemi ailesi | Microsoft Windows |
Üretime hazır olduğu tarih | 24 Ağustos 2001 (22 yıl önce) (2001-08-24)[1] |
Genel dağıtım | 25 Ekim 2001 (22 yıl önce) (2001-10-25)[1] |
Son kararlı sürümü | Service Pack 3 (5.1.2600.5512) (21 Nisan 2008 (16 yıl önce) (2008-04-21)[2]) |
Kaynak türü | Kapalı kaynak |
Lisans | Özel mülk yazılım |
Çekirdek türü | Hibrit (NT) |
Güncelleme yöntemi | |
Platform desteği | IA-32, x86-64, ve Itanium |
Öncülü | Windows 2000 (1999) Windows Me (2000) |
Ardılı | Windows Vista (2006) |
Kullanıcı alanı | Windows API, NTVDM, SFU |
|
Windows XP'nin geliştirilmesi, 1990'ların sonunda, özellikle genel tüketici kullanımı için tasarlanmış Windows NT çekirdeği üzerine kurulu bir işletim sistemi olan "Neptune" olarak başladı. Windows 2000'in güncelleştirilmiş bir sürümü de başlangıçta iş piyasası için planlanmıştı; ancak Ocak 2000'de, her iki proje de hem tüketici hem de iş pazarları için tek bir işletim sistemi platformu olarak hizmet edecek olan "Whistler" kod adlı tek bir işletim sistemi lehine rafa kaldırıldı. Bu nedenle Windows XP, Windows 95 çekirdeğine ve MS-DOS'a dayanmayan ilk Windows tüketici sürümüydü.[4]
Piyasaya sürülmesinden sonra Windows XP, eleştirmenler tarafından artan performans ve kararlılık (özellikle Windows Me ile karşılaştırıldığında), daha sezgisel bir kullanıcı arayüzü, gelişmiş donanım desteği ve genişletilmiş multimedya yetenekleri konusunda olumlu eleştiriler aldı. Ancak, bazı incelemeciler yeni lisanslama modeli ve ürün etkinleştirme sistemi konusunda endişeliydi.[5] Windows XP ve Windows Server 2003'ün yerini sırasıyla Ocak 2007 ve Şubat 2008'de piyasaya sürülen Windows Vista ve Windows Server 2008 almıştır.
Windows XP için genel destek 14 Nisan 2009'da, genişletilmiş destek ise 8 Nisan 2014'te sona erdi.[3] Böylece işletim sistemi, daha fazla destek ve güvenlik güncellemesi almayı durdurdu.[6] Windows XP Professional tabanlı Windows Embedded POSReady 2009 ise Nisan 2019'a kadar güvenlik güncellemeleri aldı. Güncelleştirmeleri Windows XP'nin diğer sürümlerine uygulamak için resmi olmayan yöntemler kullanıma sunuldu. Microsoft, uyumsuzluk sorunlarını öne sürerek bu uygulamayı resmi olarak caydırdı.[7]
Mayıs 2022 itibarıyla, Windows PC'lerin %0,44'ü[8] (tüm kıtalarda pay %1'in altındadır) Windows XP çalıştırmaktadır. Windows XP, bilgisayarların %50-60'ından fazlasının kullandığı Ermenistan gibi birçok ülkede hala çok yaygındır.[9]