Türkiye Büyük Millet Meclisi
Türkiye Cumhuriyeti'nin parlamentosu / From Wikipedia, the free encyclopedia
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Türkiye Cumhuriyeti'nin yasama organıdır. 23 Nisan 1920'de Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletleri'nce işgaline direniş göstermek üzere kurulmuştur. Asli görevi yürütmeyi denetlemektir ve yasama erkini kullanır. "Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir" ilkesi, TBMM'nin varoluşunun temel dayanağını oluşturur.[2]
Türkiye Büyük Millet Meclisi | |
---|---|
28. Yasama Dönemi | |
Tür | |
Tür | |
Tarih | |
Kuruluş | 23 Nisan 1920 (104 yıl önce) (1920-04-23) 1. bina 20 Temmuz 1961 (62 yıl önce) (1961-07-20) 2. bina (çift meclisli) 9 Kasım 1982 (41 yıl önce) (1982-11-09) 3. bina |
Dağılış | 27 Mayıs 1960 12 Eylül 1980 |
Önceki | Meclis-i Umumi |
Başkanlık | |
Numan Kurtulmuş 7 Haziran 2023 tarihinden beri | |
İktidar partisi grup başkanı | |
Talip Uzun 4 Temmuz 2023 tarihinden beri | |
Yapı | |
Sandalye | 600 milletvekili 1 oy kullanmayan üye Salt çoğunluk için 301 sandalye |
Siyasi gruplar | Hükûmet (Azınlık) (265)
Hükûmete destek (55) Ana muhalefet (127)
Diğer muhalefet (142)
Bağımsız (6)
Boş (6)
|
Komisyonlar | 19 komisyon |
Görev süresi | 5 yıl |
Maaş | ₺110.000[1] |
Seçimler | |
%7 seçim barajlı D'Hondt yöntemli parti listeli nispi temsil sistemi | |
Son seçim | 14 Mayıs 2023 |
Sonraki seçim | En geç 7 Mayıs 2028 |
Seçim çevreleri | Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenen 87 seçim çevresi |
Slogan | |
Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir | |
Toplantı yeri | |
Genel Kurul Salonu Türkiye Büyük Millet Meclisi Bakanlıklar, Ankara | |
Website | |
Anayasa | |
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası |
Halihazırda tali kurucu iktidar olan TBMM, diğer Anayasal devlet organlarından üstün değildir. Yasama yetkisi, kanun yapma yetkisidir. Yasalar Anayasa'ya aykırı olamaz. TBMM'nin Anayasa'da da değişiklik yapma yetkisi bulunsa da bu yetki de Anayasa'nın Başlangıç bölümünde yer alan anlayışla ve Anayasal bütünlüğe uygun olarak hareket etme ve ancak bu çerçeve içerisinde Anayasada değişiklik yapabilme ile sınırlıdır ve bu çerçevede meşruiyet kazanır.
Anayasanın 6. maddesinde yer alan "Hiçbir kimse veya organ, kaynağını Anayasa'dan almayan bir Devlet yetkisini kullanamaz."[3] ifadesiyle yasama organı olan TBMM'nin, kendinin yasal dayanağı olan Anayasa'nın bütününü veya temel ilkelerini reddederek yeni bir Anayasa yapma yetkisi yoktur.[4][5][6]
Anayasaya bağlılık yemini eden milletvekili veya partilerin bu girişimlerde bulunması, yetki aşımı ve yetki gaspı girişimi yönünden suç olan bu durum, milletvekilliklerinin meşrutiyetini sorgulanır hale getirir ve cebir kullanarak Anayasayı değiştirmeye teşebbüsten yargılanma durumu ortaya çıkabilir.[7] Yasa ve Anayasa değişikliklerinin halka ait egemenlik haklarını da koruyan bir toplumsal sözleşme olan Anayasa'ya aykırı olup olmadığı Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenir.
Millete ait egemenlik yetkilerinin kuvvetler ayrılığı prensibi ile verilmesinin, kuvvetler ayrımının, devlet organları arasında üstünlük sıralaması anlamına gelmeyip, belli Devlet yetki ve görevlerinin kullanılmasından ibaret ve bununla sınırlı medeni bir iş bölümü ve iş birliği olduğu ve üstünlüğün ancak Anayasa ve kanunlarda bulunduğu anlamına geldiği Anayasa'nın başlangıç bölümünde belirtilmiştir.[8]
Anayasa'nın 108. maddesine göre, yasama yetkisi Türk milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisi Milletvekili genel seçimleri, beş yılda bir, serbest, eşit, tek dereceli, genel oy esaslarına göre, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Seçilen milletvekili adayları, Anayasaya bağlı kalacağına dair Türk milleti önünde namusu ve şerefi üzerine yemin ederek 5 yıllığına TBMM üyeliği (milletvekilliği) hakkı kazanırlar. TBMM üyeleri (milletvekilleri), yasama dokunulmazlığına sahiptir.