Mesih efsanesi teorisi
Nasıralı Yeşua'nın (İsa) hiç var olmadığını öne süren kuram / From Wikipedia, the free encyclopedia
Mesih Efsânesi teorisi ya da İsa Efsânesi teorisi ya da kısa şekliyle Efsânecilik, Nasıralı İsa'nın hiç var olmadığını veya var olmuşsa bile Hristiyanlığın kurulmasıyla ve incillerde anlatılanlarla hiçbir bağlantısı olmadığını öne sürer.[1][2][3] Mesih Efsânesi teorisi, tarihsel İsa araştırmacılığına aykırı bir duruş sergiler. Tarihî İsa araştırmacılığı ise İncillerde anlatılan olayların birçoğunun tarihî olmadığını fakat İncillerin dallanıp budaklandığı tarihî bir özünün olduğunu savunur.[kaynak belirtilmeli]
Kapsamı: | Nasıralı İsa hiçbir zaman var olmadı; eğer var olduysa da Hristiyanlığın kuruluşu ile ve incillerdeki anlatıların hiçbiri ile bir ilgisi yok |
---|---|
Öncüleri | Charles François Dupuis (1742–1809), Constantin-François Volney (1757–1820), Richard Carlile (1790-1843), Bruno Bauer (1809–1882), Edwin Johnson (1842-1901), Dutch Radical School (1880-1950), Albert Kalthoff (1850–1906), W. B. Smith (1850–1934), J. M. Robertson (1856–1933), Thomas Whittaker (1856-1935), Arthur Drews (1865–1935), Paul-Louis Couchoud (1879-1959), Alvin Boyd Kuhn (1880–1963) |
Günümüzdeki temsilcileri | G. A. Wells, Tom Harpur, Michael Martin, Thomas L. Thompson, Thomas L. Brodie, Robert M. Price, Richard Carrier, Earl Doherty |
Konular | Tarihsel İsa, Hristiyanlığın Kökenleri, Eski Çağlar Tarihi |
Farklı teorisyenler, Mesih Efsânesi teorisinin farklı versiyonlarını öne sürerler. Bununla birlikte bütün teorisyenler, ilk kez 19. asırda geliştirilmiş olan üç ayak üzerinde teorilerini bina etmektedirler:
- Yeni Ahit'in hiçbir tarihî kanıt değeri taşımaması,
- Miladî birinci asra ait, Hristiyan olmayan ve İsa Mesih'ten bahseden bir kaynağın yokluğu,
- Hristiyanlığın putperest veyâ efsânevî kökenlerinin olması[4]
Mesih Efsânesi teorisinin çekirdeğini oluşturan ilkelerin kökenleri, Aydınlanma Çağı'na ve oradan da Hristiyanlığın ilk asırlarındaki dinî ayrılıklara kadar uzanmaktadır.[5][6][7]
Mesih Efsânesi teorisyenlerinin argümanlarına karşı, yine de tarihsel eleştiri uzmanları arasında, İsa'nın yaşadığı söylenen dönemde gerçekten de bir İsa'nın yaşadığı husûsunda bir ortak kanaat vardır.[8][9][10][11][12][13][14] Bununla birlikte, tarihsel eleştiri uzmanları, Meryem oğlu İsa'nın hayatı hakkında kanonik incillerde anlatılan bilgilerin hangilerinin tarihsel hangilerinin kurgusal olduğu konusunda ihtilaf içindedirler.[15] Tarihsel eleştiriciler, Dört İncil'de anlatılanların içinde sadece iki olayın gerçekten yaşandığı konusunda hemfikir oldular. Bu olaylar; İsa'nın Vaftizci Yahya tarafından vaftiz edilmesi ve İsa'nın çarmıha gerilmesi.[16][17][18] Bununla birlikte, Yeni Ahit uzmanlarının üzerinde hemfikir olabildikleri tek konunun İsa'nın gerçekten yaşamış olduğu husûsu olduğunu, bunun dışında hiçbir konuda hemfikir olamadıklarını savunanlar da oldu.[19] Bazı uzmanlar ise, tarihselliği mümkün birden fazla İsa'nın var olduğunu ve bunlardan hangisinin gerçek tarihsel Meryem oğlu İsa olduğunu kesin olarak anlamanın mümkün olmadığını savunur.[20][21]