Lut Gölü
Dünya'daki en tuzlu üçüncü göl / From Wikipedia, the free encyclopedia
Lut Gölü ya da Ölü Deniz[1] (İbranice: יָם הַמֶּלַח, Yam ha-Melāh, lit. "Tuz Denizi"; Arapça: البحر الميت, Al-Bahr al-Mayyit, Buhairat,[2] Bahret veya Birket Lut,[3] lit. "Lut Gölü/Denizi"), doğuda Ürdün, batıda İsrail ve Batı Şeria ile sınırlanmış bir tuz gölüdür. Ürdün Rift Vadisi'nde yer almaktadır ve ana kolu Ürdün Nehri'dir.
Lut Gölü | |
---|---|
Havza | |
Ülke(ler) | Ürdün, İsrail, Batı Şeria |
Koordinatlar | 31°31′14″K 35°29′4″D |
Genel bilgiler | |
Akarsu (gelen) | Şeria nehri |
Akarsu (giden) | Kapalı havza |
Göl türü | Tuz gölü |
Uzunluk | 50 km (31 mi) |
Genişlik | 15 km (9,3 mi) |
Yüzölçümü | 605 km2 (234 sq mi) |
Ortalama derinlik | 199 m (653 ft) |
En derin noktası | 298 m (978 ft) |
Kıyı uzunluğu | 135 km (84 mi) |
Yüzey rakımı | -430 m (-1.410 ft) |
Özellikler | Dünyanın en derinde bulunan gölü |
Wikimedia Commons | |
Yüzeyi ve kıyıları, Yeryüzü'nün en düşük rakımlı deniz seviyesinden 430.5 metre daha altındadır. 304 metre derinlikte, dünyanın en derin hipersalin gölü [en]dür. 342 g/kg tuzluluk oranı ile dünyanın en tuzlu su kütlelerinden biridir – okyanusa göre 9.6 kat tuzlu – ve yüzmeyi deneyen kişileri havaya kaldıracak kadar, 1.24 kg/L yoğunluğa sahiptir. 'Ölü Deniz' denilmesinin sebebi, sudaki yüksek tuz oranının, bitkilerin ve hayvanların gelişebilmesi için fazla sert bir ortam yarattığından hiçbir yaşama ev sahipliği yapmayaşındandır.
600 km2 civarında bir alanı kaplayan Lut Gölü'nün tabanı, su derinliği çok fazla olmasa da (yaklaşık 376 metre), göl seviyesi deniz seviyesinden 420 metre aşağıdadır. Bu büyük tuzlu göl, karşılıklı uzak noktalarından 80 km/18 km genişliktedir. Su seviyesindeki çekilme eski zamanlarda yılda ortalama 18 cm iken, bugün bu değer İsrail ve Ürdün'ün artan içme suyu ihtiyacı nedeniyle, yıllık 50 cm civarına yükselmiştir. Lut Gölü %28 ile %33 arasında değişen tuz oranıyla (Akdeniz %3) Antarktika'daki Don Juan Gölü (%40'ın üzerinde) ve Asal Gölü'nden (%35) sonra dünyadaki en tuzlu üçüncü göldür.
Gölde bazı dengesizliklerin işaretleri görülmektedir: su altındaki bazı asfalt parçaları su yüzeyine çıkmaktadır. Geçmiş zamanlarda bu parçalar toplanır, kurutulur ve ısınmak için kullanılırdı. Çevreciler, Lut Gölü'nün yok olmaya başladığı yönünde uyarılar vermektedirler. Gölün iki yakasındaki Ürdün ve İsrail'in bromür endüstrisinin buna neden olduğunu ileri sürülür. Ancak daha çok İsrail'deki fabrikalar yüzünden temiz su sıkıntısı çekilmektedir. Oluklar endişe verici boyutlara ulaşmıştır. Fabrikaların kirli atık boşaltımı ayrıca zarar veren faktörlerin başında yer alır. Küresel ısınma sonucu olarak, Lut Gölü kuruma tehlikesi altındadır.[kaynak belirtilmeli]