Kıbrıs Türkçesi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Kıbrıs Türkçesi, Kıbrıs Türkleri tarafından konuşulan Türkçe ağzıdır. Güney Anadolu ve İç Anadolu ağızlarının bir uzantısı olarak vurgulanır;[2] ancak bununla birlikte Anadolu'nun farklı bölgelerindeki ağızlara özgü benzerlikler de taşıması nedeniyle bu iki bölgeyle birebir ilgi kurmak mümkün değildir.[3]
Kıbrıs Türkçesi | |
---|---|
Kıbrıs Türkçesi, Kıbrıs ağzı | |
Ana dili olanlar | Kuzey Kıbrıs Kıbrıs Cumhuriyeti |
Konuşan sayısı | 250.000 – 400.000 [1] (tarih gerekli) |
Dil ailesi | Türk dilleri
|
Yazı sistemi | Latin |
Dil kodları | |
ISO 639-3 | – |
Kıbrıs ağzının yazılı bir standardı olmasa da okul, resmî daire, radyo-televizyon ve meclis gibi ortamlarda konuşulduğu gözlemlenebilmektedir. Türkiye'de ağızlara olan yaklaşımın aksine Kıbrıs ağzının KKTC'de saygın bir yeri vardır. Dil edinimiyle ilgili Kıbrıslı ilkokul öğrencileri üzerinde yapılan bir çalışmada, yazılı anlatımlarda standart yazı dilinden sapmalarının nedeni olarak konuşma dilinin yazı diline aktarılması gösterilmiştir. Okullarda öğretmenler tarafından da Kıbrıs ağzı kullanımı bu konuda bir etmendir. Kıbrıs ağzının baskınlığı dolayısıyla 1974 yılından sonra adaya yerleşen Türklerde dahi Kıbrıs ağzının etkilerine rastlanılmaktadır.[4]
Arapça-Farsça alıntı kelimelerde yer alan uzun ünlülerin kısa söylenmesi Kıbrıs ağzına özgü ayırt edici bir özelliktir. Kıbrıs Türk ağzının oluşmasında üst üste gelen göçlerin yanı sıra birlikte yaşanılan halkların dilinin, özellikle Rumcanın etkisi göz ardı edilemez.[5]
Kıbrıs ağızlarıyla ilgili ilk bilimsel çalışma Hasan Eren’in 1963 yılındaki bildirisidir.[6][7] Eren 1959 yılında adada yapmış olduğu üç aylık bir araştırma gezisi sırasında bazı köylerden derlediği malzeme yardımıyla Kıbrıs lehçesinin kökeni meselesini ele almıştır. Eren’in görüşüne göre Kıbrıs lehçesinin oluşumunda önce Konya ve yöresi, sonra da Antalya, İçel, Alanya gibi yerlerden yapılan göçler rol oynamıştır. Bu durum, adanın fethinden sonra Kıbrıs’a gönderilen Türk nüfus hakkındaki tarihi belgelerle de örtüşür.[8]