1929-1930 psittakoz pandemisi
Pandemi / From Wikipedia, the free encyclopedia
1929-1930 psittakoz pandemisi[1] veya büyük papağan ateşi salgını eşzamanlı bir dizi psittakoz hastalığı salgınına verilen isimdir.
Hastalık kuşlardan bulaşan bir hastalık olduğundan (papağan ateşi) ticaret amacıyla kalabalık şekilde konteynerlerde taşınan kuşlar yoluyla başlangıçta Güney Amerika'dan gelen papağanlardan yayıldığı görüldü. Kısa bir süre sonra 1929'un ortaları ile 1930'ların başları arasında dünyanın çeşitli ülkelerinden çeşitli kuş türlerinden insanlara hastalık yayıldığı tespit edildi. Klinik özellikleri ve kuşlarla bağlantısı ile teşhis edilen bu hastalık dünya çapında yaklaşık 750 ila 800 kişiyi etkiledi ve ölüm oranı %15 olarak gerçekleşti. Ağızdan gagaya temas veya kurumuş kuş salgılarının ve dışkılarının solunmasıyla insanlara bulaşma şekli o zamanlar bilinmiyordu. Kuşlarda yakalama ve hapsetme stresiyle aktive olana kadar genellikle uykuda kalan Chlamydia psittaci'nin bu hastalığa neden olduğu pandemiden sonra keşfedildi.
1929'un ortalarında Birmingham, Birleşik Krallık'ta ilk vakalar rapor edildi ve devam eden bir hastalık salgını nedeniyle kuş sahiplerinin hasta papağanlarını bildirmeleri istendi. Hasta papağanların Buenos Aires, Arjantin'deki papağanlarla bağlantılı olduğu anlaşıldı. Arjantin'in Córdoba kentindeki salgının kökeni, Brezilya'dan gelen 5.000 papağan ithalatına kadar takip edildi. Arjantinde papağan ticareti durdurulmasına rağmen, limanlara gelen ziyaretçilere yasadışı olarak kuşlar satılmaya devam edildi ve bunun sonucunda psittakoz birkaç ülkeye daha yayıldı.
Kasım 1929'da Córdoba'daki Arjantinli bir tiyatro grubu arasındaki vakaların raporları yerel basında yer aldı. Ocak 1930'da bir ailede papağanlarının ölümüyle birlikte atipik zatürree vakaları Amerika Birleşik Devletleri'nin Maryland kentinde ortaya çıktığında tiyatro grubunun hikâyesi ile bağlantı kuruldu ve "papağan ateşi" Amerika'da manşet oldu. Daha sonraki vakaların ardından papağan ticareti yasakları uygulandı ancak Almanya, Fransa ve Avustralya dahil olmak üzere diğer birçok ülkede vakalar bildirildi. Hastalık yayılma kökeninin Güney Amerika'dan yeşil Amazon papağanlarının ithalatı olduğu anlaşıldı. Daha sonra ABD'deki hastalığın başlıca kaynağı olarak Kaliforniya kuşhanelerinde yetiştirilen ve çoğunlukla ev hanımlarına ve dullara satılan evcil muhabbet kuşları gösterildi.
Salgının nedeniyle iki ölüm de dahil olmak üzere 16 çalışanının etkilenmesi sonucu ABD Hijyen Laboratuvarı üzerindeki etkisi sayesinde Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün kurulmasına yol açtı.