Ektoderm
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang ektoderm, ektodermo, o ektoderma (Ingles: ectoderm, Kastila: ectodermo, Catalan: ectoderma) ay isa sa tatlong pangunahing mga patong o sapin ng selulang herminal o germ cell sa napakaagang embriyo. Ang dalawang pang ibang mga patong ay ang mesoderm (gitnang sapin) at ang endoderm (pinaka proksimal na sapin, o nakalagay na mas malapit sa gitna ng katawan o tuldok ng pagkakadikit), na ang ektoderm ang pinaka panlabas o pinaka malayong sapin.[1] Lumilitaw at nagmumula ito mula sa mas panlabas na patong mga selulang herminal. Ang salitang "ektoderm" ay nagmula sa Griyegong ektos na nangangahulugang "nasa labas", at derma na ang ibig sabihin ay "balat".[2] Sa kabuuran, ang ektoderm ay ang tisyung embriyoniko (tisyu ng embriyo) na humuhubog sa sistemang nerbiyos, mga organong sensoryo (mga organong pandama), at balat.[3]
Sa pangkalahatan, ang ektoderm ay nag-iiba (diperensiyasyon) upang hubugin ang sistemang nerbiyos (gulugod, mga nerb na periperal at utak),[4][5] enamel ng ngipin at epidermis (ang panlabas na bahagi ng integumento). Hinuhubog din nito ang aporo o "saping guhit" ng bibig, butas ng puwit (anus), butas ng ilong (nostril), mga glandula ng pawis, buhok at mga kuko.[5]
Sa mga bertebrado, mayroong tatlong mga bahagi ang ektoderm: ektoderm na eksternal o panlabas (nakikilala rin bilang ektoderm na pang-ibabaw), ang tuktok na neural (neural crest), at tubong neural. Ang panghuling dalawa ay tinatawag na neuroektoderm.