బోస్నియా, హెర్జెగోవినా
ఐరోపాలో ఒక దేశం / From Wikipedia, the free encyclopedia
బోస్నియా, హెర్జెగోవినా (ఆంగ్లం : Bosnia and Herzegovina) ఐరోపా ఖండంలోని బాల్కన్ ద్వీపకల్పంలో గల ఒక దేశం. సంక్షిప్తంగా B & H; బోస్నియాన్, సెర్బియన్: బోస్నా ఐ హెర్సగోవినా (BiH) / బోస్సా హెర్సెగోవినా (БиХ), క్రొయేషియన్: Bosna i Hercegovina (BiH) మూస: IPA-sh), కొన్నిసార్లు బోస్నియా-హెర్జెగోవినా అని పిలుస్తారు. అనధికారికంగా బోస్నియా అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది బాల్కన్ ద్వీపకల్పంలో ఉన్న ఆగ్నేయ ఐరోపాలో ఒక దేశం. ఇది దాదాపు ఒక భూపరివేష్టిత దేశం, కానీ దీని 26 కి.మీ. ఏడ్రియాటిక్ సముద్ర తీరపు కోస్తా వలన, భూపరివేష్టిత దేశంగా పరిగణింపబడదు. [2][3] బోస్నియా దేశపు దక్షిణాగ్రమున ఓచిన్న ప్రాంతం హెర్జెగొవీనా.
Bosna i Hercegovina Босна и Херцеговина బోస్నియా, హెర్జెగొవీనా |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
జాతీయగీతం Državna himna Bosne i Hercegovine The National Anthem of Bosnia and Herzegovina |
||||||
Location of బోస్నియా, హెర్జెగోవినా (orange) on the European continent (white) — [Legend] |
||||||
రాజధాని అతి పెద్ద నగరం | en:Sarajevo 43°52′N 18°25′E | |||||
అధికార భాషలు | Bosnian, Croatian, Serbian | |||||
జాతులు | 48% Bosniak 37% Serb 14% Croat |
|||||
ప్రజానామము | Bosnian, Herzegovinian | |||||
ప్రభుత్వం | Federal democratic republic | |||||
- | High Representative | Valentin Inzko4 | ||||
- | Presidency members | Haris Silajdžić1 Željko Komšić2 Nebojša Radmanović3 |
||||
- | Chairman of the Council of Ministers |
en:Nikola Špirić | ||||
- | Constitutional Court President | en:Seada Palavrić | ||||
స్వాతంత్ర్యం | ||||||
- | Mentioned | 9వ శతాబ్దం | ||||
- | Formed | ఆగస్టు 29, 1189 | ||||
- | Kingdom established | అక్టోబరు 26, 1377 | ||||
- | Independence lost to Ottoman Empire |
1463 | ||||
- | జాతీయ దినము | నవంబరు 25, 1943 | ||||
- | Independence from SFR Yugoslavia | మార్చి 1, 1992 | ||||
- | Recognized | April 6, 1992 | ||||
జనాభా | ||||||
- | 2007 అంచనా | 3,981,239 (126th5) | ||||
- | 1991 జన గణన | 4,377,053 | ||||
జీడీపీ (PPP) | 2008 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $30.419 billion[1] | ||||
- | తలసరి | $7,618[1] | ||||
జీడీపీ (nominal) | 2008 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $19.358 billion[1] | ||||
- | తలసరి | $4,848[1] | ||||
జినీ? (2007) | 56.2 (high) | |||||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2008) | 0.802 (high) (75th) | |||||
కరెన్సీ | Convertible Mark (BAM ) |
|||||
కాలాంశం | CET (UTC+1) | |||||
- | వేసవి (DST) | CEST (UTC+2) | ||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .ba | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | +387 | |||||
1 | Current presidency Chair; Serb. | |||||
2 | Current presidency member; Croat. | |||||
3 | Current presidency member; Bosniak. | |||||
4 | Not a government member; The High Representative is an international civilian peace implementation overseer with full authority to dismiss elected and non-elected officials and inaugurate legislation | |||||
5 | Rank based on 2007 UN estimate of en:de facto population. |
దేశరాజధాని, అతిపెద్ద నగరం సారాజెవో. ఉత్తర సరిహద్దులో క్రొయేషియా, పశ్చిమ, తూర్పుసరిహద్దులో సెర్బియా, ఆగ్నేయసరిహద్దులో మాంటెనెగ్రో, దక్షిణసరిహద్దులో అడ్రియాటిక్ సముద్రం (సముద్ర తీరం సుమారు 20 కిలోమీటర్లు (12 మైళ్ళు) నీయు పట్టణాన్ని చుట్టుముట్టినట్లు ఉంటుంది). భౌగోళికంగా దేశంలోని మధ్య, తూర్పు పర్వత ప్రాంతంగా ఉంటుంది. వాయువ్య ప్రాంతంలో ఇది మధ్యస్థంగా కొండ ప్రాంతంగా ఉంది. ఈశాన్య ప్రధాన భూభాగం విశాలమైన లోతట్టు ప్రాంతం, వేసవికాల ఖండాంతర శీతోష్ణస్థితిని కలిగి ఉంటుంది. వేసవికాలాలు చల్లగాను,శీతాకాలాల్లో మంచుకురుస్తూనూ ఉంటుంది. దేశంలోని దక్షిణ భాగంలో మధ్యధరా వాతావరణం, సాదా స్థలాకృతి ఉంది.
బోస్నియా, హెర్జెగోవినా అనేది నియోలిథిక్ యుగంలో శాశ్వత మానవ స్థిరనివాసాన్ని కలిగి ఉన్న ప్రాంతం. ఈప్రాంతంలో ఆసమయంలో ఆతరువాత అనేక ఇల్లెరియన్, సెల్టిక్ నాగరికతలకు చెందిన ప్రజలు నివసించారు. సాంస్కృతికంగా, రాజకీయంగా, సాంఘికంగా దేశానికి గొప్ప చరిత్ర ఉంది. 6 వ శతాబ్దం నుండి 9 వ శతాబ్దం వరకు ఈప్రాంతంలో మొదటిసారి స్లావిక్ ప్రజలు స్థిరపడ్డారు. 12 వ శతాబ్దంలో బోస్నియా బనాట్ స్థాపించబడింది. 14 వ శతాబ్దంలో బోస్నియా రాజ్యంగా రూపొందించబడి ఆ తరువాత ఇది ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యంతో విలీనం చేయబడింది. ఓట్టమన్ పాలన 15 వ శతాబ్దం మధ్యకాలం నుండి 19 వ శతాబ్దం చివరి వరకు కొనసాగింది. ఒట్టోమన్లు ఈ ప్రాంతానికి ఇస్లాంను తీసుకువచ్చారు. ముస్లిములు దేశంలోని సాంస్కృతిక, సాంఘిక దృక్పథాన్ని చాలా వరకు మార్చారు. తరువాత ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ రాచరికంలో విలీనం చేయబడింది. ఇది మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం వరకు కొనసాగింది. అంతర్యుద్ధ కాలంలో బోస్నియా, హెర్జెగోవినా యుగోస్లేవియా రాజ్యంలో భాగంగాను, రెండో ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత కొత్తగా పూర్తి రిపబ్లిక్ గానూ హోదా పొందింది. యుగోస్లేవియా సామ్యవాద ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఏర్పడింది. యుగోస్లేవియా రద్దు తరువాత రిపబ్లిక్ 1992 లో స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది. ఇది బోస్నియా యుద్ధం తరువాత 1995 చివరి వరకు కొనసాగింది. ప్రస్తుతం దేశంలో ఉన్నత అక్షరాస్యత ఆయుఃప్రమాణ అభివృద్ధి కోసం కృషిచేస్తుంది. ఈ ప్రాంతం చాలా తరచుగా సందర్శించే దేశాల్లో ఒకటిగా ఉంది. [4] 1995 - 2020 మధ్య కాలంలో ప్రపంచంలోని మూడవ అత్యధిక పర్యాటక వృద్ధి శాతం సాధిస్తుందని అంచనా వేయబడింది. [5] బోస్నియా, హెర్జెగోవినా సహజ పర్యావరణం, సాంస్కృతిక వారసత్వానికి ఆరు చారిత్రిక నాగరికతలు, వంటకాలు, శీతాకాల క్రీడలు, ప్రత్యేకమైన సంగీతం, వాస్తుశిల్పం, ఉత్సవాలు ఈప్రాంత వారసత్వంగా ప్రసిద్ధి చెందాయి. వాటిలో కొన్ని దక్షిణ ఐరోపాలో అతిపెద్దవి గాను, అత్యంత ప్రముఖమైనవిగానూ భావిస్తున్నారు. [6][7] రాజ్యాంగంలో పేర్కొన్న విధంగా దేశం మూడు ప్రధాన జాతి సమూహాలకు అధికారికంగా రాజ్యాంగ ప్రజలకు కేంద్రంగా ఉంది. ఆ జాతులే బోస్సియక్స్, సెర్బియాస్, క్రోయాట్స్. ఈ మూడు జాతి సమూహాలలో బోస్సియక్స్ అతి పెద్ద సమూహంగా ఉన్నారు. బోస్నియా, హెర్జెగోవినాకు చెందిన ఒక స్థానిక జాతి ఆంగ్లంలో బోస్నియన్గా గుర్తించబడుతుంది. హెర్జెగోవినియన్, బోస్సేన్ అనేవి జాతి వివక్షత కంటే కాకుండా ప్రాంతీయంగా నిర్వహించబడుతున్నాయి. హెర్జెగోవినా ప్రాంతం సరిగ్గా నిర్వచించిన సరిహద్దులు లేవు. అంతేకాకుండా 19 వ శతాబ్దం చివరలో ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ ఆక్రమణ వరకు దేశం కేవలం "బోస్నియా" అని పిలువబడింది.[8]
బోస్నియా, హెర్జెగోవినాలో ద్విసభలు కలిగిన శాసనసభ ఉంది. ప్రధానమైన ఒక్కొక జాతి సమూహానికి ముగ్గురు సభ్యులను ఎన్నికచేసి ప్రెసిడెన్సీ రూపొందించబడుతుంది. అయినప్పటికీ కేంద్ర ప్రభుత్వం అధికారం పరిమితంగా ఉంటుంది. ఎందుకంటే దేశంలో అధికారం అధికంగా వికేంద్రీకరించబడింది. రెండు స్వయం ప్రతిపత్తి కలిగిన రాజకీయ సంస్థలను కలిగి ఉంది. బోస్నియా, హెర్జెగోవినా సమాఖ్య, రిపబ్లిక్ సిప్రెస్కా, మూడవ ప్రాంతం, బ్రిస్కో జిల్లా, స్థానిక ప్రభుత్వంతో పాలించబడుతుంది. బోస్నియా, హెర్జెగోవినా సమాఖ్య చాలా క్లిష్టమైనది. ఇందులో 10 భూభాగాలు ఉన్నాయి. ఈ దేశం ఐరోపా సమాఖ్యకు సభ్యత్వం కోసం అభ్యర్థించింది.టాలిన్లో జరిగిన సమావేశంలో సభ్యత్వ కార్యాచరణ ప్రణాళిక తరువాత 2010 ఏప్రిల్ నుండి ఉత్తర అట్లాంటిక్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ సభ్యదేశంగా ఉంది.[9] అంతేకాకుండా 2002 ఏప్రిల్ నుండి యూరోప్ కౌన్సిల్ సభ్యదేశంగాను, మధ్యధరా యూనియన్ వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగానూ (2008 జూలైలో) చేరింది.