பொலிவியா
From Wikipedia, the free encyclopedia
பொலிவியா (Bolivia), அலுவல்முறையில் பொலிவியப் பன்னாட்டு மாநிலம் (Plurinational State of Bolivia) என்பது தென் அமெரிக்காவில் அமைந்துள்ள நாடாகும். இதன் அனைத்து எல்லைகளும் நிலத்தால் சூழப்பட்டுள்ளன. வடக்கு ம்ற்றும் கிழக்கில் பிரேசில் நாடும், தென்கிழக்கில் பரகுவேயும் தெற்கில் அர்ஜென்டீனாவும், தென்மேற்கில் சிலியும் வடமேற்கே பெருவும் எல்லை நாடுகளாக அமைந்துள்ளன. நாட்டின் மூன்றில் ஒரு பகுதி அந்தீசு மலைத்தொடரில் அமைந்துள்ளது. இந்நாட்டின் பெரிய நகரங்களும் வணிக நகரங்களும் பொலிவிய மேட்டுநிலப்பகுதியிலேயே அமைந்துள்ளன. பொலிவிய அல்லது ஆந்தீசு மேட்டுநிலமே உலகில் திபெத் மேட்டுநிலத்திற்கு அடுத்து உயரமான இடத்தில் உள்ள மேட்டுநிலமாகும்.
பொலிவியப் பன்னாட்டு மாநிலம் | |
---|---|
குறிக்கோள்: "La Unión es la Fuerza" (எசுப்பானிய மொழி) "ஒற்றுமையே வலிமை"[1] | |
நாட்டுப்பண்: "பொலிவியானோஸ், எல் ஆதோ ப்ரொபீசியோ" (எசுப்பானிய மொழி) | |
தலைநகரம் | சுக்ரே (அரசியலமைப்பு மற்றும் நீதித்துறை) லா பாஸ் (நிர்வாகம் மற்றும் சட்டமன்றம்) |
பெரிய நகர் | சான்ட்டா க்ரூஸ் டெ லா சியேறா 17°48′S 63°10′W |
ஆட்சி மொழிகள்[2] | எசுப்பானியம் மற்றும் 36 பூர்வகுடி மொழிகள் |
இனக் குழுகள் (2018[3]) |
|
மக்கள் | பொலிவியர் |
அரசாங்கம் | ஒற்றையாட்சி அதிபர் ஆட்சிமுறை அரசியல்சட்டக் குடியரசு |
• அதிபர் | ஜெனின் அனெஸ் (இடைக்காலம்)[4][5] |
• துணை அதிபர் | வெற்றிடம் |
சட்டமன்றம் | பன்னாட்டு சட்டமன்றம் |
• மேலவை | செனட் |
• கீழவை | பிரதிநிதிகள் அவை |
விடுதலை ஸ்பெயின்-இடமிருந்து | |
• அறிவிப்பு | 6 ஆகஸ்ட் 1825 |
• அங்கீகாரம் | 21 ஜூலை 1847 |
• ஐக்கிய நாடுகள் அவையில் சேர்க்கை | 14 நவம்பர் 1945 |
• நடப்பு அரசியலமைப்பு | 7 பிப்ரவரி 2009 |
பரப்பு | |
• மொத்தம் | 1,098,581 km2 (424,164 sq mi) (27ஆவது) |
• நீர் (%) | 1.29 |
மக்கள் தொகை | |
• 2019[6] மதிப்பிடு | 11,428,245 (83ஆவது) |
• அடர்த்தி | 10.4/km2 (26.9/sq mi) (224ஆவது) |
மொ.உ.உ. (கொ.ஆ.ச.) | 2019 மதிப்பீடு |
• மொத்தம் | $89.018 பில்லியன் |
• தலைவிகிதம் | $7,790[7] |
மொ.உ.உ. (பெயரளவு) | 2019 மதிப்பீடு |
• மொத்தம் | $43.687 billion |
• தலைவிகிதம் | $3,823[7] |
ஜினி (2016) | 44.6[8] மத்திமம் |
மமேசு (2018) | 0.703[9] உயர் · 114th |
நாணயம் | பொலிவியானோ (BOB) |
நேர வலயம் | ஒ.அ.நே−4 (BOT) |
வாகனம் செலுத்தல் | வலது |
அழைப்புக்குறி | +591 |
ஐ.எசு.ஓ 3166 குறியீடு | BO |
இணையக் குறி | .bo |
எசுப்பானிய காலனி ஆதிக்கத்திற்கு முன் பொலியாவின் ஆந்தீசு பகுதி இன்கா பேரரசின் ஒரு பகுதியாக இருந்தது, வடக்கு கிழக்கு தாழ்நிலங்களில் பழங்குடியினர் வசித்தனர். குசுக்கோ, அசுன்சியோன் நகரங்களில் இறங்கிய எசுப்பானிய ஆக்கிரமிப்பாளர்கள் 16ஆம் நூற்றாண்டில் அப்பகுதி முழுவதையும் கைப்பற்றினார்கள். எசுப்பானிய காலனியாதிக்கத்தில் பொலிவியா மேல் பெரு என்றே அறியப்பட்டிருந்தது. பொலிவியா சார்கசு மன்னர் மன்றத்தால் நிருவகிக்கப்பட்டது. எசுப்பானிய பேரரசு உருவாக்கத்திற்கு இப்பகுதி சுரங்களில் கிடைத்த வெள்ளி தாதுக்களும் பெரும் பங்கு வகித்தன.
எசுப்பானிய பேரரசுக்கு எதிராக விடுதலைக்கான முதல் குரல் 1809ஆம் ஆண்டு ஒலித்தது. 16 ஆண்டுகள் விடுதலைப்போர் நீடித்தது. வட பகுதியிலிருந்து சிமோன் பொலிவார் இப்போரில் பங்கெடுத்து எசுப்பானிய படைகளை பின்னுக்குத்தள்ளினார். ஆகத்து 6, 1825 அன்று பொலிவியா விடுதலை பெற்றது. சிமோன் பொலிவார் பொலிவியாவின் முதல் அதிபர் ஆனார். விடுதலைக்குப் பின் பல ஆண்டுகள் பொலிவியாவின் அரசியலிலும் பொருளாதாரத்திலும் நிலையற்ற தன்மை நீடித்தது. ஏக்லே, பெரும் சாக்கோ போன்ற நிலங்கள் பக்கத்து நாடுகளிடம் இழக்கப்பட்டன. சிலி நாட்டுடன் நடைபெற்ற பசிபிக் போரில் (1879-84) சிலி வென்றதையடுத்து பொலிவியா பசிபிக் பெருங்கடல் பகுதியையும் இழந்து நிலங்களால் சூழப்பட்ட நிலைக்கு ஆளாகியது. பக்கத்து நாடுகளுடன் செய்துகொண்ட உடன்பாட்டையடுத்து பசிபிக்கையும் அட்லாண்டிக் பெருங்கடலையும் பயன்படுத்திக்கொள்ள அனுமதி பெற்றுள்ளது.
பொலியாவின் மக்கள் தொகை தோராயமாக 10 மில்லியனாகும். ஐரோப்பியர், ஆசியர், ஆப்பிரிக்கர், அமெரிக்க முதற் குடிகள், மெச்டிசோ போன்ற பல் இனத்தவர் வாழும் நாடு பொலிவியாவாகும். எசுப்பானிய காலணி ஆதிக்கத்தில் இருந்த மற்ற இனத்தவர்களை ஐரோப்பியர்களிடம் இருந்து பிரித்து வைக்கும் போக்கு இன்றும் தொடர்கிறது. எசுப்பானியம் அதிகாரபூர்வமான தலைமையிடத்திலுள்ள மொழியாகும். 36 உள்நாட்டு மொழிகளும் அதிகாரபூர்வ தகுதி நிலை பெற்றுள்ளன. அவற்றில் குவாரனி, ஐமர, கெச்வா அதிகம் பேசப்படுபவையாகும்.