Lisbona
Kryeqyteti i Portugalisë / From Wikipedia, the free encyclopedia
Lisbona (Portugalisht: Lisboa) është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i Portugalisë, me popullsi prej 544,851[1] brenda kufijve të saj administrativë. Zona urbane e Lisbonës shtrihet përtej kufijve të qytetit administrativ me një popullsi prej 2.7 milionë, duke qenë zona urbane e 11-të më e populluar në Bashkimin Evropian.[2] Rreth 2.9 milionë njerëz jetojnë në zonën metropolitane të Lisbonës që përfaqëson rreth 27% e popullsisë së vendit.[4] Lisbona është qyteti i madh i perëndimit i vendosur në Evropë, si dhe kryeqyteti perëndimor. Ajo shtrihet në perëndim të Gadishullit Iberik në Oqeanin Atlantik.
Ky artikull apo seksion është jo i plotë ose me cilësi të dobët. Mund të ndihmoni Wikipedian duke e përmirësuar!
Ky artikull duhet të përmirësuar në: |
Lisbon
Lisboa | |
---|---|
Capital city | |
Parimet: Mui Nobre e Sempre Leal "Shumë fisnike dhe gjithmonë besnike" | |
Koordinatat: 38°43′31″N 9°09′00″W | |
Shteti | Stampa:Country data PRT Portugalia |
Metro | Zona metropolitane e Lisbonës |
District | Lisbona |
Provinca historike | Estremadura |
Settlement | rr. 1200 p.e.r. |
Olissipo romake | rr. 138 p.e.r. |
Sundimi Moorish | 711 e.r. |
Rrethimi i Lisbonës | 1147 e.r. |
Qeveria | |
• Lloji | LAU |
• Trupi | Concelho/Câmara Municipal |
• Kryetari | Carlos Moedas |
• Municipal chair | Rosário Farmhouse |
Sipërfaqja | |
• Capital city | 100,05 km2 (3,863 sq mi) |
• Sipërfaqe urbane | 1.376 km2 (531 sq mi) |
• Metro | 3.015,24 km2 (116,419 sq mi) |
Lartësia mbidetare | 2 m (7 ft) |
Popullsia (2021) | |
• Capital city | 544.851[1] |
• Sipërfaqja urbane | 2.719.000[2] |
• Metro | 2.871.133[3][4] |
Emri i banorëve | Lisboeta Olissiponense Alfacinha (colloquial) |
Zona kohore | UTC (WET) |
• Verës (DST) | UTC+1 (WEST) |
Zona postare | 1149-014 Lisboa |
Prefiksi | (+351) 21 XXX XXXX |
Shenjtori mbrojtës | Vincent i Zaragozës dhe Antoni i Padovës |
Adresa komunale | Praça do Município, 1 1149-014 Lisboa |
Festa komunale | 13 qershor (Dita e Antonit të Padovës) |
Faqja zyrtare | www.cm-lisboa.pt |
Lisbona njihet si një qytet global i nivelit alfa për shkak të rëndësisë së tij në financa, tregti, media, argëtim, art, tregti ndërkombëtare, arsim dhe turizëm.[5] Lisbona është një nga dy qytetet portugeze (krahas Portos) që njihet si një qytet global. Është një nga qendrat kryesore ekonomike në kontinent, me një sektor financiar në rritje dhe një nga portet më të mëdha të kontejnerëve në brigjet e Atlantikut të Evropës. Për më tepër, Aeroporti Humberto Delgado shërbeu 29 milionë pasagjerë në 2018, duke qenë aeroporti më i ngarkuar në Portugali, i 3-ti më i ngarkuar në Gadishullin Iberik dhe i 20-ti më i ngarkuari në Evropë.[6] Qyteti është qyteti i 9-të më i vizituar në Evropën Jugore, pas Stambollit, Romës, Barcelonës, Milanos, Athinës, Venecias, Madridit dhe Firences me 3,539,400 turistë në 2018. Shumica e selive të korporatave shumëkombëshe në Portugali janë të vendosura në zonën e Lisbonës. Është gjithashtu qendra politike e vendit, si selia e qeverisë dhe rezidenca e kreut të shtetit.
Lisbona është një nga qytetet më të vjetra në botë, dhe kryeqyteti i dytë më i vjetër evropian (pas Athinës), që i paraprin kryeqyteteve të tjera moderne evropiane me shekuj. Jul Çezari e bëri atë një municipium të quajtur Felicitas Julia,[7] duke i shtuar emrit Olissipo. Pas rënies së Perandorisë Romake ajo u sundua nga një sërë fisesh gjermanike nga shekulli i 5-të; më vonë ajo u kap nga maurët në shekullin e 8-të. Në vitin 1147 Afonso Henriques pushtoi qytetin dhe që atëherë ai ka qenë qendra politike, ekonomike dhe kulturore e Portugalisë.