Mrrakc
tiɣrmt ɣ Lmɣrib / From Wikipedia, the free encyclopedia
Tga Mrrakc nɣ Mṛṛakc (ar as ttinin ɣilad s yism iẓlin s tmallayt Tamdint taẓggʷaɣt nɣ Tiɣrmt n wayniwn) yat tmdint ɣ Lmɣrib. Nttat ad igan tis kṛaḍt n tmdinin mqqurnin g tgldit n Lmṛṛuk s uṭṭun amqqran n imzdaɣn gis illan[1]. Tg amnru n tsga n Mṛṛakc-asfi. Taga 580 id kilu mitr d tɣrmt n Ṭanja ɣ iffus aminig, 327 id kilu mitr d tmaẓunt n tgldit n lmṛṛuk Ṛṛbaṭ ɣ iffus aminig, 239 id kilu mitr d Tgmmi tumlilt (ḍḍaṛlbiḍa) ɣ iffus aminig, 246 id kilu mitr d tɣrmt n Ugadir ɣ iẓẓlmḍ aminig. Tga Mrrakc tiɣrmt yat tmdint lli sul iḥḍan assaɣ nns amaziɣ aqbur, tiɣrmt lli imlan i umaḍal tamurt n Lmṛṛuk ɣ yan uzmz azayku yutn s iẓuṛan nns f zrin t kigan n tasutin g umzruy n tmurt n Lmṛṛuk azayku.
- Iɣ ur igi wad amgrad lli tsiggilt, kcm s tasna n Mrrakc bac ad tẓrt akkʷ imgradn nna dar illa yism zun d wad !
Mrrakc | |||||
---|---|---|---|---|---|
Lmɣrib | |||||
| |||||
Tamssugurt | |||||
Tamazirt | Lmɣrib | ||||
Tamnaḍt | Tamnaḍt n Mrrakc-Asfi | ||||
Tamnbaḍt | aɣir n Amurakuc | ||||
Tamdint | Merrakec | ||||
Anssixf n tnbaḍt | Fatima-Zahra Mansouri | ||||
Ism amaddud | مراكش | ||||
Ism aqqbur |
Mrrakc مراكش ⵎⵕⵕⴰⴽⵛ | ||||
Inigl asaway |
40000 | ||||
Tajɣraft | |||||
| |||||
Tajumma | 230 km² | ||||
Tattuyt | 468 m | ||||
Tdimuɣraft | |||||
Imzdaɣn | 966 987 n imzdaɣn (2020) | ||||
Umlan yaḍnin | |||||
Asrus n trsal | 1065 | ||||
Akud adigan | heure d'Europe de l'Ouest d UTC±00:00 | ||||
Timdinin tikniwin | Susa, Granada, Murṣilyya, Clermont-Ferrand, Timbuktu, Tachkent, Ajaccio, Tours, New York, Mkka, Paris, Madrid, Odessa, Sidi Bennour d Granby | ||||
ville-marrakech.ma |
Asbddi n tɣrmt illa g usggʷas n 1062, g ufus n Bubkr iwis n Aɛmaṛ Almtuni, lli igan anbdad d iwis n daddas n ugllid i imṛabṭin, Yusf u Tacfin, tg tmdint akud ann amnru n tmbṛaṭuṛit tamṛabṭit. Macc llan kra n isnubbucn ar ttinin mas tbdd tɣrmt tili yad lli dat n usggʷas ann. Tkka tt nn tɣrmt tga yat zɣ kkuẓt n tɣrmin timbṛaṭuṛin g Lmṛṛuk. G tasut tis mrawt d sin, bnan gis imṛabṭin kigan n tinmal timslmin (tinmal n lqʷṛan) d tmzgidawin timṛṛakciyin lli igan anaw n tid illan g Wandalus. Iɣʷrban izggʷaɣn n tɣrmt, lli ibna Ɛli u Yusf u Tacfin g usggʷas n 1123-1122, d kigan n igadirn lli ibna, ibna tn akkʷ s uẓṛu n umlal azggʷaɣ g tizi ann, tili tɣrmt s kigan assaɣ n tɣrmt tazggʷaɣt, s uklu n igadirn nns. Tmɣar tmdint n Mṛṛakc s tzzla, tili ɣ yat tsskʷflt tamajgalt tg ammas adlsan asgdan admsan n tmazɣa akkʷ d tfriqt d iffus n tniri tamqrant. Ig usays n Jamɛ Lfna asays ittamun kigan s ufgan g tafriqt akkʷ.
Kigan n izmaz ad izrin tili tɣrmt g uswir amggaru, macc tiẓḍaṛ sul ad tzri g uswir tiɣrmt n Fas, macc ɣ tasut n ṣḍiṣt d mraw, tiwrri tg Mṛṛakc tikklit yaḍn amnru n tgldit. Tssiwrri d tɣrmt atig nns akswat g ddaw n tnbaḍt n igldan isɛdin id bu wadrim, bab n waddur anbdad n wanaḍ n ṛbbi asɛdi d Aḥmad Lmnṣuṛ Ddhbi, lli isfalkin tamdint s iɣrman ixatarn ilan addur akswat zun d iɣrm n Lbadi (1578), ullsn taska i kigan n isglaln lli d ufan xxurban. Zɣ tasut n sa d mraw, ttawssan tɣrmt tg asanzal n sa iṣufin igʷrramn lli ittawmḍaln gis.
G usggʷas n 1912 tasut n ufrag afṛanṣi g Lmṛṛuk iga Tthami Aglawwu lbaca n Mṛṛakc, yili g tsɣnt ann zɣ ufrag ar azmz n trlli n tmurt, lliɣ issfal ungraw agldan g usggʷas n 1956. G usggʷas n 2009, tga Faṭima Zzhṛa Lmnṣuṛi tanbdadt n tɣiwant n Mṛṛakc, tg tamɣart tis snat lli igan amɣiwan g Lmṛṛuk akkʷ.
Ass ad, tga yat zɣ tɣrmin timallayin lli bahra ittawssann g tfriqt akkʷ, tswuri alliɣ tga ammas admsan aslway n tmallayt g tmazɣa akkʷ awd tafriqt, tamallayt nns lli isggur ugllid amṛṛuki Muḥmmad wis sḍiṣ, ig uwttas nns ad igatn imallayn lli d ittddun s Lmṛṛuk alliɣ ilkm uṭṭun nnsn 20 mlyun n umallay s usggʷas n 2020. Mqqar tlla tassast tadmsant, tmɣar tska igatn isnsa g Mṛṛakc s kigan g tasut n sin d mraw d yan. Tlla Mṛṛakc g yat tskkʷflt tamajgalt tamqrant, tẓli bahra dar imallayn d tugt n inaẓuṛn imḍlann d itran n umaḍal, lli iṭṭfn ayda nnsn g tɣrmt ad.
Illa g Mṛṛakc yan ugadaz amqran azayku amzruy imqqurn g Lmṛṛuk akkʷ, agadaz ad illa g ugnsu nns ma ittggan 18 n ugadaz lliɣ a ttnuzant tɣawsiwin (zɣ uẓṭṭa amaziɣ amzray ar imassn aliktṛuniyn imaynutn). Iswuri g tmiḍi tazaykut (tabldit) uṭṭun mqqurn n imzdaɣ, lli izznzan tiɣawsiwin nnsn i imallayn. Tili g Mṛṛakc yat tsayst mmi igudar tazaykut lli yuman s imznuza d lkyuṣkat nnsn tili g tɣrmt tazaykut (taqdimt) ig udɣar ann ayda lli tga Yunisku d tngmi tamḍlant.[2]
Tiwatlin lli illan g tɣrmt n Mṛṛakc, illa uzagʷz n taylalin n Mṛṛakc Lmnaṛa Amaḍlan, d usbdud n ubrid n wuzzal (Asbdud n ulaway n Mṛṛakc) lli izdin tiɣrmt n Mṛṛakc d Tgmmi tumlilt d iẓẓlmḍ n lmṛṛuk akkʷ. Llant g Mṛṛakc kigan n tsdawiyin d tinmal, yat zgisnt tasdawit n Qaḍi Ɛyyaḍ. Ilin gis kigan n imarisn n tunnunt n tawjja n uḍaṛ tamṛṛukit, zgisn amaris n Itri Amṛṛakci d amaris n Lkawkab Amṛṛakci d umaris n Muludiya n Mṛṛakc. Ar ttilin g Mṛṛakc imḥizwarn n tmɣurin (timssudutin) timaḍlanin n tmarrayt d imḥizwarn n tmssudutin n tsmɣurt n lfuṛmila 2.