Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Brandenburgia-Prusy
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Brandenburgia-Prusy (niem. Brandenburg-Preußen) - jest to upowszechnione w historiografii określenie, używane w odniesieniu do wczesnonowożytnego państwa brandenburskiej dynastii Hohenzollerów istniejącego w l. 1618-1701. Rządząca w elektoracie Brandenburgii główna linia Hohenzollernów wżeniła się w młodszą linią panującą w księstwie pruskim, czym zagwarantowała sobie sukcesję w Prusach, po wymarciu tamtejszej gałęzi w 1618 roku. Inną konsekwencją polityki małżeńskiej była inkorporacja władztw dolnoreńskich księstwa Cleve oraz hrabstw Mark i Ravensberg, na mocy traktatu z Xanten z 1614 roku.
|
Ten artykuł jest obecnie tłumaczony z języka angielskiego. Podstawę stanowi Brandenbrug-Prussia. Zobacz obecny kształt artykułu. |
1618–1701 | |||||
| |||||
Stolica | |||||
---|---|---|---|---|---|
Ustrój polityczny | |||||
Głowa państwa | |||||
Data powstania | |||||
Data likwidacji | |||||
{{Państwo infobox}}
|
Pokój westfalski, kończący wojny trzydziestoletniej, z 1648 roku przyłączał do Brandenburgii Minden i Halberstadt, a także sukcesję w Pomorzu Tylnym (inkorporowane w 1653, na mocy układów szczecińskich) i w księstwie magdeburskim (inkorporowane w 1680). Układy welawsko-bydgoskie z roku 1657 zwalniały Prusy książęce z zależności wasalnej od Polski oraz oddawały elektorom tereny wokół Lęborka i Bytowa jako lenno oraz Drahim tytułem zastawu. Traktat z Saint-Germain-en-Laye z 1679 roku powiększały obszar brandenburskiego Pomorza w kierunku dolnej Odry.
Druga połowa XVII wieku położył podstawy ku temu by Prusy stały się jednym z mocarstw europejskich. Zwiększenie potencjału wojskowego państwa, oparte na wprowadzonej w 1653 roku stałej armii, przyniosło głośne zwycięstwa w bitwie warszawskiej (1656) i pod Fehrbellin (1675) oraz Great Sleigh Drive (1678). Władcy Brandenburgii-Prus nie zaniedbywali również spraw morskich, na ten okres datuje się powstanie pruskiej marynarki, a także skolonizowanie obszaru brandenburskiego złotego wybrzeża oraz Arguin. Fryderyk Wilhelm, znany jako "Wielki Elektor" otwarł granice pruskie dla imigracji protestanckiej, wysiedlanie z wielu miejsc w Europie, największe imigracja francuskich Hugenotów przybyła do jego państwa po wydaniu edyktu poczdamskiego. Fryderyk Wilhelm poczynił również wielkie kroki w kierunku centralizacji administracji oraz ograniczenia roli stanów.
W 1701 roku Fryderyk Wielki przybrał tytuł Króla w Prusiech. Było to możliwe z powodu statusu księstwa pruskiego, które nie wchodziła w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a także dzięki aprobacie cesarza z rodu Habsburgów oraz innych dworów europejskich, c zemu podstawę dał system sojuszów w Europie ogarniętej wojnami o hiszpańską sukcesję i Wielką wojnę północną. Odtąd Brandenburgia-Prusy były powszechnie określane, jako Królestwo Prus, lub po prostu Prusy. Fryderyk i jego następcy kontynuowali politykę centralizacji i ekspansji zewnętrznej, przekształcili unię personalną luźno łączącą porozrzucane księstwa wchodzące w skład Brandenburgii-Prus w system prowincji zarządzany centralnie z Berlina.