Nadmorska Pustelnia Trójcy Świętej i św. Sergiusza z Radoneża
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Nadmorska Pustelnia Trójcy Świętej i św. Sergiusza z Radoneża – prawosławny męski klasztor w granicach Petersburga, w Strielnej.
Wejście na teren monasteru z cerkwią św. Sawy Stratylatesa | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Miasto wydzielone | |||
Miejscowość | |||
Kościół | |||
Rodzaj klasztoru |
męski | ||
Eparchia | |||
Ihumen |
Warłaam (Pieriewierziew)[1] | ||
Obiekty sakralne | |||
Cerkiew |
św. Sergiusza z Radoneża | ||
Cerkiew |
św. Sawy Stratylatesa | ||
Cerkiew |
św. Grzegorza Teologa | ||
Założyciel klasztoru |
Warłaam (Wysocki) | ||
Fundator | |||
Styl | |||
Materiał budowlany | |||
Data budowy |
1732, rozbudowy w II poł. XVIII i w XIX w. | ||
Data zamknięcia |
1931 | ||
Data zburzenia |
1964 | ||
Data reaktywacji |
1993 (odbudowa trwa) | ||
59°51′13″N 30°05′23″E | |||
| |||
Strona internetowa |
Monaster został założony w 1732 przez namiestnika ławry Troicko-Siergijewskiej, archimandrytę Warłaama (Wysockiego), który otrzymał na własność od carycy Anny jej daczę przy drodze z Petersburga do Peterhofu. Na terenie tym powstała cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej i św. Sergiusza z Radoneża, budynki z celami mnichów, dom przełożonego. Już za panowania Elżbiety Piotrowny kompleks monasterski został rozbudowany o pięciokopułowy sobór Trójcy Świętej (na miejscu starszej cerkwi) i cerkiew św. Sergiusza z Radoneża (1756–1758), nowe obiekty mieszkalne i mur z basztami. W soborze znalazła się ikona św. Sergiusza z Radoneża przewieziona z ławry Troicko-Siergijewskiej oraz ikona patronalna napisana przez Karla Briułłowa. W 1763 odbyło się uroczyste poświęcenie nowej świątyni, w którym wzięła udział caryca Katarzyna II[2]. Katarzyna II czuła się szczególnie związana z klasztorem. To w nim dowiedziała się, że jej mąż zgodził się abdykować; w kolejnych latach przekazywała wspólnocie hojne dary, a nawet wskazała Pustelnię Nadmorską jako jedno z możliwych miejsc pochówku[2].
Od 1764 monaster był samodzielną placówką (wcześniej podlegał ławrze Troicko-Siergijewskiej), a jego przełożeni zaczęli każdorazowo otrzymywać godność archimandryty. W klasztorze przebywało wówczas 20 mnichów. Znaczący rozwój wspólnoty miał miejsce w czasie kierowania klasztorem przez archimandrytę Ignacego (Brianczaninowa) od 1834 do 1857, który wprowadził do niego surową regułę opartą na naukach starców z Pustelni Optyńskiej. Wysokim poziomem wyróżniał się chór monasterski, dla którego tworzyli wyróżniający się kompozytorzy muzyki cerkiewnej swojej epoki[2]. W 1867 w klasztorze przebywało 46 mnichów. W okresie zarządzania monasterem przez kolejnego przełożonego, archimandrytę Ignacego (Małyszewa), w dalszym ciągu prowadzona była rozbudowa klasztoru. Przebudowana została cerkiew św. Sergiusza z Radoneża, wzniesiony nowy budynek mieszkalny z cerkwią św. Sawy Stratylatesa oraz cerkiew św. Grzegorza Teologa. Sam przełożony wykonał szereg ikon na potrzeby monasterskich świątyń. W 1884 ukończono budowę cerkwi Zmartwychwstania Pańskiego, przeznaczoną dla 2500 wiernych[2]. W 1916 w klasztorze żyło ok. 100 mnichów[2]. Zakonnicy prowadzili dom inwalidów, szkołę, szpital dla ubogich, przytułek z 15–20 miejscami, szkołę życia w trzeźwości, w czasie I wojny światowej także szpital. Tradycyjnie z grona mnichów wyznaczani byli kapelani dla rosyjskich jednostek marynarki[2]. Klasztor dysponował majątkiem 350 tys. rubli[3].
Monaster funkcjonował do 1919, jednak jego cerkwie pozostały jeszcze otwarte dla wiernych. Nieformalnie część braci kontynuowała życie wspólnotowe do 1931, zajmując część zabudowań – większość przekazano kolonii dziecięcej „Praca”, w 1926 po raz ostatni w monasterze odbyły się postrzyżyny mnisze. Przed 1941 monaster został przekazany szkole przygotowania kadry dowódczej zmilitaryzowanej ochrony przemysłu. Po ataku Niemiec na ZSRR od września 1941 w monasterze działał niemiecki sztab[2]. Cerkwie Trójcy Świętej i Zmartwychwstania Pańskiego zostały poważnie uszkodzone na skutek ostrzału artyleryjskiego. Po wojnie część zabudowań została odrestaurowana, jednak obydwie zrujnowane cerkwie w 1962 zostały wykreślone z rejestru zabytków i zburzone. Na terenie monasteru powstała średnia szkoła milicyjna. W 1964 zniszczony został także cmentarz klasztorny, z którego przetrwały jedynie grób kanclerza Aleksandra Gorczakowa, architekta Gornostajewa i rodzinna kaplica Cziczerinów[2].
Eparchia petersburska odzyskała zabudowania dawnego monasteru w 1993. Z powodu braku środków prace nad przywróceniem pierwotnego wyglądu klasztoru postępują powoli. Nabożeństwa odbywają się w cerkwi św. Sergiusza z Radoneża[2].