Madonna z goździkiem
obraz Leonardo da Vinci / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Madonna z goździkiem (nazywana również Madonną monachijską[2]) – obraz namalowany między 1473 a 1475 rokiem, przez włoskiego artystę renesansowego Leonarda da Vinci[3]. Zdaniem historyka sztuki Franka Zöllnera jest to najwcześniejszy samodzielny obraz tego malarza[1]. Znajduje się w zbiorach Starej Pinakoteki w Monachium[2].
Autor | |||
---|---|---|---|
Rodzaj | |||
Data powstania |
1473–1475 | ||
Medium |
olej na desce | ||
Wymiary |
62 × 47,5 cm[1] | ||
Miejsce przechowywania | |||
Miejscowość | |||
Lokalizacja | |||
|
Według Vasariego obraz namalował Leonardo da Vinci, w czasie jego pobytu w warsztacie Verrocchia. W następnych latach właścicielem obrazu był papież Klemens VII[4]. W 1886 roku obraz należał do pewnego aptekarza mieszkającego w południowych Niemczech. W 1889 roku oraz sprzedano go do Pinakoteki za 800 marek jako obraz szkoły Verrocchia, prawdopodobnie Leonarda[3].
Niewykluczone, że pierwszy szkic lub zarys postaci wykonał Andrea del Verrocchio[3]. Świadczyć o tym może rysunki Głowa kobiety z lat ok. 1470–1475 i Głowa kobieca z ozdobami, autorstwa Verrocchia[5]. Malując obraz, Leonardo eksperymentował z werniksem i nowymi farbami olejnymi. Technika ta doprowadziła do pęknięć w miejscach, gdzie naniesiono poprawki i nałożono kolejne warstwy pokrywające[3]. Układ fałd na żółtej od spodu szacie przypomina szaty na Zwiastowaniu[6].
Na obrazie widoczne są wpływy szkoły Verrocchia i malarstwa holenderskiego[1]. Maryja ma bladą twarz, blond loki i spuszczone oczy. Jej szata ma niebieski kolor, rękawy są czerwone[4]. Intensywne barwy jej stroju ożywiają pierwszy plan[7]. Dzieciątko siedzi na poduszce przyozdobionej kulami z kryształu. Kule stanowiły jeden z elementów rodowej symboliki Medyceuszy, co mogłoby sugerować, że to oni zamówili obraz[8]. Dzieciątko nieporadnym gestem próbuje złapać czerwony goździk, zapowiadający Mękę Pańską[7]. Przy lewej ręce Madonny stoi kryształowy wazon z kwiatami[4][7]. Symbolizuje on czystość i dziewictwo Maryi[7]. Według opisu Vasariego na kwiatach znajdowały się krople rosy, jednak z powodu złego stanu obrazu przestały być widoczne. Przez łuki loggii widoczny jest krajobraz, charakterystyczny dla twórczości Leonarda[4]. Szczyty gór są skaliste, ich realności dodaje mglista perspektywa powietrzna[8].