Bimetalizm
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Bimetalizm – kruszcowy system monetarny zbudowany w oparciu o dwa metale szlachetne: srebro i złoto. Opierał się na ustalonej relacji srebra do złota. Obydwa kruszce na równi uczestniczyły w obiegu pieniężnym. Jeśli jednak relacja rynkowa złota i srebra różniła się od ustawowej relacji monet złotych i srebrnych, wówczas pieniądz relatywnie droższy („lepszy”) był tezauryzowany (oszczędzany, odkładany), a w obiegu pozostawał pieniądz relatywnie tańszy („gorszy”).
Nie mylić z: bimetal. |
Bimetalizm pojawił się w Europie w drugiej połowie XIII wieku wraz ze wprowadzeniem złotego florena we Florencji (1252) i złotego dukata w Wenecji (1284). Wcześniej w obiegu były już monety srebrne, tzw. groszowe. W Polsce były to od początku XIV wieku grosze czeskie. System bimetaliczny w Polsce zaczął funkcjonować od roku 1528.
Bimetalizm zdominował system monetarny do końca XVIII wieku, kiedy to w roku 1794 wyemitowano pierwszy pieniądz papierowy. W XIX wieku obowiązywał już tylko w niektórych krajach, a coraz większe znaczenie zaczynał zdobywać pieniądz papierowy.
Tym niemniej w 1803 r. system bimetaliczny został wprowadzony we Francji Napoleona, a w 1806 w Holandii. W 1865 r. bimetalizm został uznany przez Łacińską Unię Monetarną (Francja, Belgia, Luksemburg, Szwajcaria, Włochy) i przetrwał tam formalnie do czasów I wojny światowej. Niektóre kraje oparły swój system monetarny tylko na złocie. M. in. Rzesza Niemiecka w 1871 r. pierwsza zlikwidowała bimetalizm, przechodząc na parytet złota. Z czasem poszły za tym inne państwa Europy Zachodniej, wprowadzając zakaz nieograniczonego bicia monet srebrnych. Francję zalew srebrnych monet bitych nielegalnie w amerykańskiej Nevadzie zmusił już w 1876 r. do zdewaluowania srebrnych 5-frankówek (które zachowały jednak swoją wartość w Indochinach i Ameryce Łacińskiej)[1]. W niektórych krajach parytet złotowy (pełne pokrycie wartości waluty w zasobach złota) zachowano jeszcze do niedawna.