ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ
16ਵੀਂ ਤੋਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਪਾਰਕ ਕੰਪਨੀ / From Wikipedia, the free encyclopedia
ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਕੰਪਨੀ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਮਕਸਦ ਪੂਰਬੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਕਰਨਾ ਸੀ ਪਰ ਇਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗੀ।
ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਪਾਹ, ਲੂਣ, ਚਾਹ, ਕੌਫ਼ੀ, ਅਫ਼ੀਮ ਅਤੇ ਸਿਲਕ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1600 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਨੇ 17 ਵੀਂ ਅਤੇ 18 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਿਜਨੈਸ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਸੰਜੀਵ ਮੇਹਿਤਾ ਨੇ 2015 ਖਰੀਦ ਲਿਆ।[1] ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ 1757 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਆਪਣੀ ਵੰਡੋ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ ਦੀ ਨੀਤੀ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਇਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋ ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਵੇਚਣ ਦਾ ਕੰਮ ਹੀ ਸੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਲਗਾਤਾਰ ਸਰਕਾਰੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿੱਤ ਵਿੱਚ ਆਵਰਤੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ। ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ 1874 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਸਟਾਕ ਡਿਵੀਡੈਂਡ ਰੀਡੈਂਪਸ਼ਨ ਐਕਟ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਐਕਟ ਨੇ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸਨੂੰ ਨਿਰਪੱਖ, ਸ਼ਕਤੀਹੀਣ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲ ਲਏ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।