Afghanistan
From Wikipedia, the free encyclopedia
Afghanistan er eit land på grensa mellom Sentral-Asia og Sør-Asia. Det grensar til Pakistan, Iran, Turkmenistan, Usbekistan, Tadsjikistan og Kina. Afghanistan er ein innlandsstat, og størstedelen av landet er vanskeleg tilgjengelege fjellområde.
جمهوری اسلامی افغانستان (dari, Jamhūrī-ye Islāmī-ye Afġānistān) د افغانستان اسلامي جمهوریت (pasjto, De Afġānistān Islāmī Jomhoriyat) Den islamske republikken Afghanistan (norsk: Afghanistan, afghansk) | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Nasjonalsong | «Milli Surood» | ||||
Offisielle språk | Pasjto og dari | ||||
Hovudstad | Kabul | ||||
Styresett Leiar |
Islamsk republikk omstridd | ||||
Flatevidd – Totalt – Andel vatn |
652 230 km² (40.) 0 % | ||||
Folketal – Estimert (2017) – Tettleik |
34 124 811 (40.) 52,3 /km² (127.) | ||||
Sjølvstende frå Det britiske imperiet |
1919 | ||||
Nasjonaldag | 19. august | ||||
BNP – Totalt (2005) |
63 857 mill. USD (68.) | ||||
Valuta | Afghani | ||||
Tidssone | UTC+4,30 | ||||
Telefonkode | +670 | ||||
Toppnivådomene | .af
|
Afghanistan er eit fleiretnisk land som har vore gjennomfartsåre både for fleire handelsruter mellom Asia og Europa/Midtausten, og for ulike erobrarar. Landet fekk si noverande utforming på 1800-talet, då det blei prega av russisk og britisk rivalisering i området. Sidan midten av 1900-talet har stoda i landet vore uroleg, med mange maktbytte og fleire tiår med krig. Afghanistan blei okkupert av Sovjetunionen i 1979 og av ein koalisjon leidd av USA i 2001. Samstundes har ulike grupperingar i landet kjempa mot kvarandre.[1] Sidan den 15. august 2021 har Afghanistan vorte styrt av Taliban etter eit maktkupp, etter at NATO trakk seg ut, og den afghanske regjeringa kollapsa.[2]