विद्यावारिधी
From Wikipedia, the free encyclopedia
विद्यावारिधि (स्पेनी: doctor philosophiae) (उच्चारण - दोक्तोर फिलोसोफियाय) विश्वविद्यालयको उच्च स्नातकोत्तर उपाधि हो जसलाई धेरै देशका विश्वविद्यालयहरूले अध्ययन पश्चात् प्रदान गर्छन् वा अर्को शब्दमा भन्नु पर्दा तोकिएको योग्यता प्राप्त गरेपछि सम्बन्धित विश्वविद्यालयबाट अनुमति दिई अनुसन्धानपूर्ण शोधग्रन्थ तयार गरेर स्वीकृत भएमा दिइने विशेष उपाधि हो।[1] निश्चित शैक्षिक क्षेत्रहरूको पूर्ण अध्ययनका पश्चात् यस उपाधिद्वारा सम्मानित गरिन्छ। एक अर्जित अनुसन्धान स्नातकोत्तरको रूपमा, विद्यावारिधिको लागि अध्ययन गर्नेहरूलाई मूल अनुसन्धान उत्पादन गर्न आवश्यक हुन्छ जसले ज्ञानको सिमाना विस्तार गर्दछ।[2] यो सामान्यतया एक शोधग्रन्ध वा शोध प्रबन्धको रूपमा वा उक्त क्षेत्रका विज्ञहरूका विरुद्ध उनीहरूको कामको रक्षा गर्दछ। विद्यावारिधि पूरा गर्न प्राय: विश्वविद्यालयको प्राध्यापक, अन्वेषक, वा थुप्रै क्षेत्रमा वैज्ञानिकको रूपमा रोजगारीको लागि आवश्यक हुन्छ। विद्यावारिधि प्राप्त गरेका व्यक्तिहरूले (प्रायः "डाक्टर वा डा" नेपालमा) शीर्षक प्रयोग गर्न सक्दछ, यद्यपि यस प्रयोगसँग सम्बन्धित उचित शिष्टाचार व्यावसायिकको अधीनमा हुन सक्दछ। जो विश्वविद्यालयमा पढाउँछन् वा शैक्षिक, वा अनुसन्धान क्षेत्रमा काम गर्छन् तिनीहरूलाई प्रायः यो शीर्षक द्वारा व्यावसायिक र सामाजिक रूपमा अभिवादन वा कुराकानीमा सम्बोधन गरिन्छ।
विद्यावारिधिलाई अध्ययन क्षेत्रको विस्तृतीकरण पनि मानिन्छ। यस उपाधि प्राप्त गर्न शोधार्थीले अनुसन्धानका माध्यमद्वारा फरक वा नयाँ सिद्घान्त प्रतिपादन गर्ने वा प्रचलित सिद्घान्तहरूको व्यापक र विस्तृत वर्णन गर्दै शोधपत्रका रूपमा प्रस्तुत गर्ने गर्नुपर्छ हुन्छ र शोधपत्र स्वीकृत भएपछि मात्र शोधार्थीले यस उपाधि प्राप्त गर्दछन्।