Beliże
stat sovran fl-Amerka Ċentrali / From Wikipedia, the free encyclopedia
Il-Beliże Huwa pajjiż sovran tal-Amerika li jinsab fir-rokna tal-grigal tal-Amerika Ċentrali. Tmiss lejn il-Messiku fit-tramuntana u l-Gwatemala fin-nofsinhar u l-punent, u l-Golf tal-Honduras jifridha mill-pajjiż tal-istess isem. Il-kapitali hija l-belt ta' Belmopan u l-aktar belt popolata hija Belize City, li serviet bħala l-kapitali sal-1970, meta l-qerda kkawżata mill-Uragan Hattie ġiegħlet lill-gvern jittrasferixxi l-kapital lill-komunità ppjanata ta' dak iż-żmien ta' Belmopan.imwaqqfa fl-1960.8 Hija huwa l-uniku pajjiż fl-Amerika Ċentrali li l-forma ta' gvern tiegħu hija organizzata f'monarkija kostituzzjonali parlamentari, fejn ir-Re tar-Renju Unit iservi bħala kap ta' Stat u huwa rappreżentat fil-pajjiż minn gvernatur ġenerali.
Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Beliże |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Mottu: "Under the Shade we Flourish" (Ingliż) | ||||||
Innu nazzjonali: Land of the Free (Ingliż) |
||||||
Belt kapitali (u l-ikbar belt) | Belize City | |||||
Lingwi uffiċjali | l-Ingliż | |||||
Gvern | Unitarja Parlamentari Kostituzzjonali Monarkija | |||||
- | Monarkija | Charles III | ||||
- | Gvernatur Ġenerali | Froyla Tzalam | ||||
- | Prim Ministru | Dean Barrow | ||||
Indipendenza | ||||||
- | mir-Renju Unit | 21 ta Septembru, 1981 | ||||
Erja | ||||||
- | Total | 22,966 km2 (150) 8,867 km2 mil kwadru |
||||
- | Ilma (%) | 0.7 | ||||
Popolazzjoni | ||||||
- | stima tal-2017 | 360,346[1] (177) | ||||
- | ċensiment tal-2010 | 250,012 | ||||
- | Densità | 13.4/km2 (212) 34.6/mili kwadri |
||||
PGD (PSX) | stima tal-2012 | |||||
- | Total | $2.800 biljun | ||||
- | Per capita | $8,412 | ||||
PGD (nominali) | stima tal-2012 | |||||
- | Total | $2.958 biljun | ||||
- | Per capita | $8,264 | ||||
IŻU (2011) | ▲ 0.793 (għoli) (47) | |||||
Valuta | Dollaru tal-Beliże (BZD ) |
|||||
Żona tal-ħin | CST (UTC-6) | |||||
Kodiċi telefoniku | 501 | |||||
TLD tal-internet | .bz |
Il-kultura Mayan infirxet fit-territorju tal-Beliże bejn l-1500 QK. u 300 AD. u iffjorixxiet sa bejn wieħed u ieħor is-seklu 13.9 Il-kuntatt Ewropew beda fl-1492 meta Christopher Columbus salpa tul il-Golf tal-Ħonduras.10 L-esplorazzjoni Ewropea nbdiet minn kolonni Ingliżi fl-1638. Dan il-perjodu kien ikkaratterizzat ukoll minn Konflitt bejn Spanja u l-Gran Brittanja. fuq it-territorju sakemm il-Gran Brittanja għelbet lill-Ispanjoli fil-Battalja ta' Cayo San Jorge fl-1798. 11 Din saret kolonja Brittanika fl-1840, magħrufa bħala l-Honduras Brittanika. Kisbet l-indipendenza mir-Renju Unit fil-21 ta' Settembru 1981 u akkwistat l-isem attwali tagħha, wara l-Belt ta' Belize, hi stess imsemmija għax-Xmara Belize.
Il-Beliże għandu erja ta' 22,900 km² u popolazzjoni ta' 387,879 abitant (2017). Għandu l-inqas popolazzjoni u densità fl-Amerika Ċentrali kollha.12 It-tkabbir annwali tal-popolazzjoni kien ta’ 1.87% fl-2015, it-tieni l-ogħla fir-reġjun u wieħed mill-ogħla fl-Emisferu tal-Punent kollu.13
Għalkemm il-lingwi predominanti huma l-Ispanjol u l-Kreoli tal-Beliże, il-Beliże huwa l-uniku pajjiż fl-Amerika Ċentrali fejn il-lingwa uffiċjali hija l-Ingliż, għalkemm 62.9% biss tal-popolazzjoni titkellimha bħala lingwa sekondarja (3% bħala lingwa materna) meta mqabbla ma’ 56.6% tal-popolazzjoni titkellem bl-Ispanjol, 44.6% titkellem il-Kreolo tal-Beliże u 10.5% titkellem il-Maja.14 Il-Beliże jaqsam passat komuni mhux biss mal-pajjiżi tal-Amerika Ċentrali, iżda wkoll mal-Karibew. Hija parti mill-Commonwealth tan-Nazzjonijiet, il-Komunità tal-stati tal-Amerika Latina u l-Karibew (CELAC), il-Caricom, u s-Sistema ta' Integrazzjoni tal-Amerika Ċentrali (SICA). Huwa l-uniku pajjiż li huwa membru sħiħ tat-tlieta.
Total ta' Belize Fronetars: 542 km, pajjiżi tal-fruntiera (2): Gwatemala 266 km; Messiku 276 km.