Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê
Federasyona Xweser / From Wikipedia, the free encyclopedia
Federasyona Xweser a Kurdistanê parçekekî dewleta Sûrî ê, wekî Paytextê Federasyona Rojava Qamislo ye. Navê herêmê jî wek “Rojavayê Kurdistanê. Nifûsa Federasyona Demokratîk a Bakurê Sûriyeyê 4,6 mîlyon e. Piştî şerê li Sûriyê li dijî Rejîma Baas Beşar Esed, Şerê Navxweyî yê Sûriye û Iraqê dest pê kir. Bi ser de jî, Dewleta Îslamî ya Iraq û Şamê hemû Kurdistan girt. Ji ber vê yekê, Hevbendiya Hêzên Xizmeta Yekgirtû - Tevgera Biryara Giştî Hêzên Sûriya Demokratîk di bin serokatiya Yekîneyên Parastina Gel û Yekîneyên Parastina Jinê, bi piştgiriya Yekgirtû ava kir. Yekemîn operasyona rizgarkirinê di 19'ê Tîrmeha 2013'an de pêk hat.
Federaliya Demokratîk a Bakûrê Sûriyê الفدرالية الديمقراطية لشمال سوريا ܦܕܪܐܠܝܘܬ݂ܐ ܕܝܡܩܪܐܛܝܬܐ ܕܓܪܒܝ ܣܘܪܝܐ |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Dirûşm: An Azadî, an azadî | ||||||
Rewş | Federasyona de facto ya Sûrîyê | |||||
Paytext | Reqa 37°03′Bk 41°13′Rh | |||||
Bajarê mezin | Hesekê | |||||
Zimanên fermî | Kurdî Erebî | |||||
Ziman naskirin | Kurmancî | |||||
Zimanên fermî | Kurdî · Tirkî · Erebî · Asûrî | |||||
Komên etnîkî | Kurd · Ereb · Asûrî · Tirkmen · Çerkez · Keldanî · cihûyî · Merdelî · Ermen | |||||
Demonîm | Kurd | |||||
Rêveberî | Demokrasiya rasterast (Konfederalîzma demokratîk)[1][2][3][4][5][6] | |||||
• | Hevserok | Hediye Yûsif[7] | ||||
• | Hevserok | Mensûr Selûm[7] | ||||
Pêşvebirî | Encumena Niştimanî | |||||
• | Meclîsa jorîn | Desteya Bilind | ||||
Avakirin | ||||||
• | Pêşniyarkirin | Tîrmeh 2013 | ||||
• | Îlankirin | Çiriya paşîn 2013 | ||||
• | Avakirin | Çiriya paşîn 2013 | ||||
• | Makezagon | Kanûna paşîn 2014 | ||||
• | Federasyon | 17ê adara 2016 | ||||
Gelhe | ||||||
• | 2014 Texmînkirin | 4,6 milyon (nîvê wan penaberên navxweyî ne)[8][9][10] | ||||
Endamtî | 100→200 Hezar | |||||
Dirav | Diravê Sûrîyê (SYP) | |||||
Demjimêr | EET (UTC+2) | |||||
Celebê dîrokê | rr/mm/ssss | |||||
Hatûçûna ajotinê | rast | |||||
Koda telefonê | +963 | |||||
Înternet TLD | .krd |
Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê, di 21ê kanûna paşîn a 2014an de bi ragihandina hikûmet û rêveberiya herêma Cizîrê re hat damezirandin. Rêveberiya xweser li herêmên ku xwedî navend in hat dabeşkirin. Her herêm rêveberiyên wan û hikûmeta wan hat avakirin û ragihandin ku herêman bi rê ve bibin. Zimanê fermî yê herêmên rojava, Zimanê kurdî, Zimanê asûrî û erebî ye. Ala wê kesk û sor û zer e.
Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê, berî ku were ragihandin demeke dirêj amedekarî ji bo wê hatibû kirin û temenê wê hat pêşxistin. Li herêma Rojavaya Kurdistanê saziyên civatî ên rêveberinê, perwerde û çandê û hwd, hatin ava kirin. Piştî rêveberî, desthilatdarî û hikûmeta herêma başûrê kurdistanê, herêma rojavayê kurdistanê û avakirina wê, bû duyemîn herêm ku kurdan bi destê xwe li wan rêveberiya xwe cewherî ava kirin. Di destpêkê de, dewletên herêmê ên weke tirkiya komên tundrew birêxistin dikirin û li ser kurdan didane hêrîşkirin û tev li ser rêveberiya xweser a rojavayê kurdistanê. Hemû deriyên alîkariyê li rojavayê kurdistanê hatin girtin. Bi tememî dorpêç û ambargoyeke cidî li ser rojavayê kurdistanê hat danîn. Rêveberiya başûrê kurdistanê jî, tevî ku rêveberîyeke kurdî bû, ew jî tevlî hêzên ku ambargo danîna er rojavayê kurdistanê û hemû deriyên ku ji başûrê kurdistanê diçûna rojavayê kurdistanê ên weke "deriyê sêlmalka", hatin girtin û nehiştin ku ne mirov û ne alîkarî di wan bibuhure. Tenê ji mirovên ku ji rojava baz didan û koç dikirin ew derî vekirin.
Piştî ku rêveberiya rojavayê kurdistanê û hikûmeta wê hat avakirin, êdî hemû kurd ketin nava hevkariyê de, ku wê pêş bixin. Ji bakurê kurdistanê, rojhilat û başûrê kurdistanê jî alîkarî ji wê re dikirin. Lê li başûr, partiya kurd PDK, ku weke partiya ku di hilijartinan de bi serketibû û partiya mazin bû, alîkarî neda rêveberiya xweser a rojavayê kurdistanê. Vê yekê jî, dilê hemû kurdan şikand. Kurd xemgîn kirin. Kurdan, ew helwesta partiya kurd a PDK, li dijî rabûn û gotin ku "ev ne li gorî nirx û kevneşopiya me ye" û şermazar kirin.
Rêveberiya xweser a rojavayê kurdistanê, dema ku konfaranse CEnev´ê li Cenevê dihat lidarxistin de, hat ragihandin. Gelek derdoran jî ew şirove kirin û gotin ku "ji ber ku kurd nehatin dewetkirin li konfaranse û ji ber ku nedixwestin li lozanek din a duyemîn were serê wan, rêveberiya xwe ragihandin. Rêveberiya kurd, li rojavayê kurdistanê piştî hatî ragihandin, bi alîkariya tirkiya û welatên din ên herêmê komên tundrew birêxistin kirin û dan hêrîşkirin li ser wê rêveberiya xweser a rojavayê kurdistan. Ji ber ku welatên herêmê li dijî pêşketina statûya kurdan bûn, ev hêrîş li wê rêveberiya kurd dan kirin.