ბჰუტანის ისტორია
From Wikipedia, the free encyclopedia
ბჰუტანის ადრეული ისტორია მითოლოგიაშია აღწერილი და ბუნდოვანი რჩება. ზოგიერთი წყარო გვაწვდის მტკიცებულებას, რომ რეგიონი დასახლებული ყოფილა ძვ.წ. 2000 წლამდე. ლეგენდის თანახმად მას განაგებდა კოოქ-ბეჰარის მეფე, სანგალდიპი, დაახლოებით ძვ.წ. VII საუკუნეში, [1] მაგრამ ბევრი რამ არ არის ცნობილი ტიბეტური ბუდიზმის შემოღებამდე, რომელიც მოხდა IX საუკუნეში, როდესაც ტიბეტში არეულობამ მრავალი ბერი აიძულა გაქცეულიყო ბჰუტანში. XII საუკუნეში დაარსდა დრუკპას სკოლა (ტიბეტური ბუდიზმის სკოლა, ცნობილი როგორც 'წითელქუდიანები') და დღემდე ბჰუტანში ბუდიზმის დომინანტურ ფორმად რჩება. ქვეყნის პოლიტიკური ისტორია მჭიდრო კავშირშია მის რელიგიურ ისტორიასთან და სხვადასხვა სამონასტრო სკოლებსა და მონასტრებს შორის ურთიერთობებთან. [2]
ბჰუტანი არის იმ ქვეყანათა მცირე რიცხვში, რომელიც დამოუკიდებელი იყო მთელი თავისი ისტორიის განმავლობაში, არასოდეს ყოფილა დაპყრობილი, ოკუპირებული ან გარე ძალაუფლების ქვეშ. ბჰუტანი მუდმივად და წარმატებით იცავდა თავის სუვერენიტეტს. [3]
ბჰუტანის კონსოლიდაცია მოხდა 1616 წელს, როდესაც ნგავანაგ ნამგიალი, როგორც შაბდრუნგი, მართავდა ბჰუტანს. 1885 წელს უგენ ვანგჩუკმა შეძლო ძალაუფლების კონსოლიდაცია და ბრიტანელებთან მჭიდრო კავშირების დამყარება დაიწყო. [2]
1907 წელს უგენ ვანგჩუკი აირჩიეს ბჰუტანის მემკვიდრეობით მმართველად, ეკურთხა 1907 წლის 17 დეკემბერს და სახელმწიფოს მეთაურად დაინიშნა დრუკ გიალპო ( დრაკონი მეფე ). 1910 წელს მეფე უგენმა და ბრიტანელებმა ხელი მოაწერეს პუნახას ხელშეკრულებას, რომელიც ითვალისწინებდა, რომ ბრიტანეთის ინდოეთი არ ჩაერეოდა ბჰუტანის საშინაო საქმეებში, სანაცვლოდ კი ქვეყანა მიიღებდა რჩევებს მისი საგარეო ურთიერთობების შესახებ. როდესაც უგენ ვანგჩუკი გარდაიცვალა 1926 წელს, მისი ვაჟი ჯიგმე ვანჩუკი გახდა მმართველი, ხოლო როდესაც 1947 წელს ინდოეთმა მოიპოვა დამოუკიდებლობა, ინდოეთის ახალმა მთავრობამ ბჰუტანი დამოუკიდებელ ქვეყნად აღიარა. 1949 წელს ინდოეთმა და ბჰუტანმა ხელი მოაწერეს მშვიდობისა და მეგობრობის ხელშეკრულებას, რომელიც ითვალისწინებდა, რომ ინდოეთი არ ჩაერეოდა ბჰუტანის საშინაო საქმეებში, მაგრამ უხელმძღვანელებდა მის საგარეო პოლიტიკას. 1952 წელს მისი შვილის, ჯიგმე დორჯი ვანგჩუკის წარმატების შედეგად, ბჰუტანმა ნელ – ნელა დაიწყო დაგეგმილი განვითარების პროგრამა. შეიქმნა ბჰუტანის ეროვნული ასამბლეა, სამეფო ბჰუტანის არმია და სამეფო იუსტიციის სასამართლო, კანონთა ახალ კოდექსთან ერთად. [2] ბჰუტანი გაეროს წევრი გახდა 1971 წელს.
1972 წელს, ჯიგმე სინგე ვანგჩუკი ტახტზე ავიდა 16 წლის ასაკში. მან ყურადღება გაამახვილა თანამედროვე განათლებაზე, მართვის დეცენტრალიზაციაზე, ჰიდროენერგეტიკისა და ტურიზმის განვითარებაზე და სოფლად არსებული ვითარების გაუმჯობესებაზე. იგი კმაყოფილი დარჩა ბჰუტანის გარდამავალი დემოკრატიზაციის პროცესით და გადადგა 2006 წლის დეკემბერში. მისი ვაჟი, ჯიგმე კესარ ნამგიელ ვანგჩუკი გახდა მეფე. [2]