Vidkun Quisling
From Wikipedia, the free encyclopedia
Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling (18. júlí 1887 – 24. október 1945) var norskur stjórnmálamaður, herforingi og diplómati. Hann starfaði ásamt Fridtjof Nansen á árunum 1921-1922 við að skipuleggja hjálparstarf vegna hungursneyðar í Sovétríkjunum og var varnarmálaráðherra í ríkisstjórn Bændaflokksins 1931-1933. Árið 1933 sagði hann skilið við ríkisstjórnina og tók þátt í stofnun þjóðernissinnaflokksins Nasjonal Samling (Þjóðfundarflokkurinn), en stefna flokksins einkenndist af ákafri þjóðernishyggju og andstöðu við kommúnisma og verkalýðshreyfingu. Flokkurinn fékk sáralítið fylgi í þingkosningum, 2,23% í kosningunum 1933 og 1,83% í kosningunum 1936[1]. Í september 1939, þegar seinni heimsstyrjöldin hafði skollið á, sótti Quisling Hitler heim og tókst að beina athygli hans að Norðurlöndum. Þjóðverjar gerðu innrás í Noreg 9. apríl 1940 og sama kvöld lýsti Quisling því yfir að stjórnin væri fallin og hann væri nýr forsætisráðherra. Quisling var þó einungis skamma stund við völd í þetta sinn. Þjóðverjar gerðu hins vegar Quisling að forsætisráðherra í leppstjórn sinni 1942 og hélt hann því embætti til stríðsloka 1945. Hann var ákærður og dæmdur til dauða fyrir landráð og ýmsa aðra stríðsglæpi eftir stríð. Hann var tekinn af lífi 24. október 1945.
Vidkun Quisling | |
---|---|
Forsætisráðherra Noregs | |
Í embætti 1. febrúar 1942 – 9. maí 1945 | |
Landstjóri | Josef Terboven |
Forveri | Johan Nygaardsvold |
Eftirmaður | Johan Nygaardsvold |
Persónulegar upplýsingar | |
Fæddur | 18. júlí 1887 Fyresdal, Telemark, Noregi |
Látinn | 24. október 1945 (58 ára) Akershus Festning, Ósló, Noregi |
Dánarorsök | Aftaka |
Stjórnmálaflokkur | Nasjonal Samling |
Starf | Varnarmálaráðherra og seinna forsætisráðherra Noregs |
Þekktur fyrir | Fyrir að hafa svikið Noregi í hendur nasista í seinni heimsstyjöld og fyrir að vera forsætisráðherra Noregs í stríðinu |
Undirskrift |
Á fjölmörgum tungumálum hefur nafn Quislings orðið að samheiti fyrir föðurlandssvikara[2]. Á íslensku er orðið iðulega skrifað „kvislingur“ sem merkir, samkvæmt Íslenskri orðabók, „landráðamaður, sá sem svíkur land sitt í hendur óvinahers”.[3]