Svartfjallaland
Land í suðaustanverðri Evrópu á Balkanskaga / From Wikipedia, the free encyclopedia
Svartfjallaland, einnig þekkt sem Montenegró[1] (Crna Gora á svartfellsku) er land í suðaustanverðri Evrópu á Balkanskaga. Landið á strönd að Adríahafi og landamæri að Króatíu í vestri, Bosníu og Hersegóvínu í norðvestri, Serbíu í austri og Albaníu í suðri. Svartfjallaland var hluti Júgóslavíu mestalla 20. öldina en hafði verið sjálfstætt áður. Eftir upplausn Júgóslavíu á 10. áratug 20. aldar voru einungis Svartfjallaland og Serbía eftir í ríkjasambandi, fyrst undir nafni Júgóslavíu en síðar sem Serbía og Svartfjallaland. Svartfellingar samþykktu með 55% meirihluta í þjóðaratkvæðagreiðslu þann 21. maí 2006 að rjúfa sambandið við Serbíu og var sjálfstæði formlega lýst yfir 3. júní sama ár.
Svartfjallaland | |
Crna Gora Црна Гора | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Þjóðsöngur: Oj, svijetla majska zoro | |
Höfuðborg | Podgorica |
Opinbert tungumál | svartfellska |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Jakov Milatović |
Forsætisráðherra | Milojko Spajić |
Sjálfstæði | frá Serbíu og Svartfjallalandi |
• yfirlýst | 3. júní 2006 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
161. sæti 13.812 km² 1,5 |
Mannfjöldi • Samtals (2011) • Þéttleiki byggðar |
167. sæti 625.266 48,7/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2014 |
• Samtals | 9,499 millj. dala (150. sæti) |
• Á mann | 15.219,452 dalir (76. sæti) |
VÞL (2013) | 0.789 (51. sæti) |
Gjaldmiðill | evra |
Tímabelti | UTC+1 |
Þjóðarlén | .me |
Landsnúmer | +382 |
Á 9. öld mynduðust þrjú serbnesk furstadæmi þar sem Svartfjallaland er nú: Duklja í suðri, Travunia í vestri og Raska í norðri. Árið 1042 leiddi furstinn Stefan Vojislav, eða Stefan konungur Duklja uppreisn gegn Austrómverska keisaradæminu sem varð til þess að Vojislavljević-ættin náði völdum í Duklja. Duklja náði hátindi sínum á síðari hluta 11. aldar, en á 13. öld var farið að nota nafnið Zeta yfir ríkið í stað Duklja. Á 14. öld ríkti fyrst Balšić-ættin yfir Zetu og Crnojević-ættin. Á 15. öld var farið að nota heitið Crna Gora (feneyska: Monte Negro) yfir landið. Eftir að Crnojević-ætt leið undir lok ríktu biskupar yfir landinu til 1696 og síðan hin serbneska biskupaættin Petrović-Njegoš sem við völd til 1918. Saga Svartfjallalands einkennis af Klerkaveldisstjórnarfari, en slíku stjórnarfar tókst að halda heimsveldum úti þar sem að rétttrúnaðarkirkjan gengdi lykilhlutverki fyrir afkomu ríkisins. Frá 1918 var landið síðan hluti af Júgóslavíu en varð aftur sjálfstætt ríki árið 2006.
Petrović-Njegoš ættin er talin hafa mótað menningu og sjálfsmynd nútíma Svartfjallands, þá sérstaklega Petar II Petrović-Njegoš sem var ljóðskáld og biskup serbnesku rétttrúnaðarkirkjunnar. Hans framlag til bókmennta og tungu er talið hafa gengt lykilhlutverki í því að serbneska hafi lifað af sem tungumál þar sem að landið var fyrst hernumið snemma á 20. öld af Austurríki-Ungverjalandi og síðar af Nasistum. [2]
Svartfjallaland er aðili að Evrópuráðinu, Öryggis- og samvinnustofnun Evrópu, Alþjóðaviðskiptastofnuninni og Fríverslunarsamningi Mið-Evrópu. Landið á í formlegum aðildarviðræðum við Evrópusambandið og hlaut aðild að Atlantshafsbandalaginu árið 2017.