Níkaragva
Ríki í Mið-Ameríku / From Wikipedia, the free encyclopedia
Níkaragva (spænska: Nicaragua), formlegt heiti Lýðveldið Níkaragva (República de Nicaragua), er stærsta landið í Mið-Ameríku með landamæri að Hondúras í norðri og Kosta Ríka í suðri. Það á strönd að Kyrrahafi í austri og Karíbahafi í vestri. Stærsta borg landsins er höfuðborgin, Managva, sem var talin þriðja stærsta borg Mið-Ameríku árið 2015. Íbúar Níkaragva eru sex milljónir af fjölbreyttum uppruna. Aðaltungumálið er spænska, en frumbyggjaættbálkar við Moskítóströndina tala frumbyggjamál og ensku.
Níkaragva | |
República de Nicaragua | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Pro Mundi Beneficio (latína) Heiminum til hagsbóta | |
Þjóðsöngur: Salve a ti, Nicaragua | |
Höfuðborg | Managva |
Opinbert tungumál | spænska (opinbert) (enska og indíánamál á strönd Karíbahafsins) |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Daniel Ortega |
Sjálfstæði | |
• Yfirlýst | 15. september 1821 |
• Viðurkennt | 25. júlí 1850 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
96. sæti 130.375 km² 7,14 |
Mannfjöldi • Samtals (2023) • Þéttleiki byggðar |
110. sæti 6.359.689 51/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2018 |
• Samtals | 35,757 millj. dala (115. sæti) |
• Á mann | 5.683 dalir (129. sæti) |
Gjaldmiðill | córdoba (NIO) |
Tímabelti | UTC-6 |
Þjóðarlén | .ni |
Landsnúmer | +505 |
Landsvæðið var byggt ýmsum frumbyggjaþjóðum frá fornu fari. Á 16. öld lagði Spænska heimsveldið landið undir sig. Níkaragva fékk sjálfstæði frá Spáni árið 1821. Moskítóströndin á sér ólíka sögu. Hún var hernumin af Englendingum á 17. öld og heyrði síðar undir Breska heimsveldið. Árið 1860 varð hún sjálfstjórnarhérað innan Níkaragva, en nyrsti hlutinn gekk til Hondúras árið 1960. Síðan landið fékk sjálfstæði hefur Níkaragva gengið í gegnum tímabil stjórnarkreppu, einræðis, hernáms og efnahagskreppa. Dæmi um það eru byltingin á 7. og 8. áratug 20. aldar og baráttan gegn Kontraskæruliðum á 9. áratug 20. aldar.
Einkenni á Níkaragva er fjölmenning og fjölbreyttar alþýðuhefðir, matarhefðir, tónlistarhefðir og sagnahefðir. Einn af þekktustu höfundum Níkaragva er skáldið Rubén Darío. Níkaragva hefur verið kallað „land vatna og eldfjalla“.[1][2] Þar er Bosawás-verndarsvæðið, annar stærsti regnskógur Ameríku.[3] Vinsældir Níkaragva sem ferðamannastaðar fara vaxandi vegna mikillar líffjölbreytni, hitabeltisloftslags og eldfjalla.[4][5] Níkaragva var stofnaðili að Sameinuðu þjóðunum[6] og er líka meðlimur í Samtökum hlutlausra ríkja,[7] Samtökum Ameríkuríkja,[8] Bolívar-bandalaginu[9] og Sambandi ríkja í Rómönsku Ameríku og Karíbahafinu (CELAC).[10]