Madagaskar
From Wikipedia, the free encyclopedia
Madagaskar (malagasíska: Madagasikara), áður þekkt sem Malagasalýðveldið, er eyríki í Indlandshafi undan austurströnd Afríku. Ríkið nær yfir eyjuna Madagaskar, sem er fjórða stærsta eyja heims (5,7 sinnum Ísland), og fjölda nærliggjandi eyja. Eyjan klofnaði frá Indlandsskaga þegar risameginlandið Gondvana brotnaði upp. Eftir það þróuðust dýr og plöntur eyjarinnar í tiltölulega mikilli einangrun. Vegna þessa er Madagaskar einn af þeim stöðum þar sem líffjölbreytni er mest í heiminum. Þar lifa fimm prósent allra plöntu- og dýrategunda heimsins og 90% þeirra eru eingöngu til á Madagaskar. Meðal þess sem helst einkennir náttúru Madagaskar eru lemúrar og baobabtré. Fjölbreytt vistkerfi og líffræðileg fjölbreytni eyjarinnar er í hættu vegna sívaxandi mannfjölda og annarra breytinga í umhverfinu.
Madagaskar | |
Repoblikan'i Madagasikara République de Madagascar | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Tanindrazana, Fahafahana, Fandrosoana (malagasíska) Patrie, liberté, progrès (franska) Föðurland, frelsi, framfarir | |
Þjóðsöngur: Ry Tanindrazanay malala ô! Ó, vort elskaða föðurland | |
Höfuðborg | Antananarívó |
Opinbert tungumál | franska og malagasíska |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Andry Rajoelina |
Forsætisráðherra | Christian Ntsay |
Sjálfstæði | frá Frakklandi |
• Lýðveldi | 26. júní 1960 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
47. sæti 587.041 km² 0,009 |
Mannfjöldi • Samtals (2016) • Þéttleiki byggðar |
52. sæti 24.430.325 35/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2016 |
• Samtals | 37,491 millj. dala (117. sæti) |
• Á mann | 1.504 dalir (179. sæti) |
VÞL | 0.510 (154. sæti) |
Gjaldmiðill | malagasískur franki (MGA) |
Tímabelti | AAT (UTC+3) (enginn sumartími) |
Þjóðarlén | .mg |
Landsnúmer | +261 |
Elstu fornleifar sem benda til veru manna á Madagaskar eru frá 2000 f.Kr. Ástrónesar sigldu á flotbytnum frá Borneó til Madagaskar milli 350 f.Kr. og 550 e.Kr. og settust þar að. Um árið 1000 komu bantúmenn þangað yfir Mósambíksund og síðan fleiri hópar sem allir lögðu sinn skerf til menningar Madagaskar. Malagasar skiptast í 18 undirhópa en af þeim eru Merínar á miðhálendinu fjölmennastir.
Þar til seint á 18. öld skiptust yfirráð yfir eyjunni milli margra ættbálka. Snemma á 19. öld náði konungsríki Merína að leggja alla eyjuna undir sig og stofna Konungsríkið Madagaskar. Frakkar lögðu þetta ríki undir sig 1897 og gerðu það að nýlendu innan Franska nýlenduveldisins. Landið fékk sjálfstæði frá Frakklandi árið 1960. Tímabilið eftir sjálfstæði skiptist í fjögur lýðveldi eftir fjórum stjórnarskrám að franskri hefð. Frá 1992 hefur landið verið stjórnarskrárbundið lýðveldi með Antanarívó sem höfuðborg. Stjórnarkreppa kom upp árið 2009 og Marc Ravalomanana var neyddur til að segja af sér. Lýðræðisleg stjórn tók aftur við 2014 þegar Hery Rajaonarimampianina var skipaður forseti í kjölfar frjálsra kosninga.
Madagaskar tilheyrir hópi minnst þróaðra ríkja heims. Malagasíska og franska eru bæði opinber tungumál landsins. Flestir íbúar aðhyllast trúararfleifð innfæddra, kristni eða blöndu af þessu tvennu. Helstu undirstöður efnahagslífsins eru landbúnaður og ferðaþjónusta. Madagaskar er mikilvægur útflytjandi vanillu og neguls. Aukin fjárfesting í menntun, heilbrigðisþjónustu og einkaframtaki hafa verið lykilþættir í þróunaráætlun Madagaskar. Þetta hefur skapað vöxt en vegna misskiptingar hefur vaxandi órói fylgt verðhækkunum og versnandi stöðu fátækustu hópanna og hluta millistéttarinnar. Madagaskar er aðili að Sameinuðu þjóðunum, Samtökum frönskumælandi ríkja og Þróunarbandalagi sunnanverðrar Afríku.