ઝીંગા ઉછેર
From Wikipedia, the free encyclopedia
ઝીંગા ઉછેર એ જલીય સંવર્ધન (એક્વાકલ્ચર) કારોબાર છે જે માનવ વપરાશ માટે દરિયાઈ ઝીંગા કે પ્રોનનો ઉછેર કરે છે. વેપારી ધોરણે ઝીંગા ઉછેરની શરૂઆત 1970ના દાયકામાં થઈ હતી અને ખાસ કરીને અમેરિકા, જાપાન અને પશ્ચિમ યુરોપની માંગ પૂરી કરવા ઉત્પાદનમાં તીવ્ર વધારો થયો હતો. સંવર્ધિત ઝીંગાનું વૈશ્વિક ઉત્પાદન 2003 માં 16 લાખ ટનથી વધુ થયું હતું, જેનું મૂલ્ય આશરે 9 અબજ અમેરિકી ડોલર થાય છે. ઉછેરેલાં ઝીંગામાંથી આશરે 75% જેટલાં તો એશિયામાં, ખાસ કરીને ચીન અને થાઈલૅન્ડમાં ઉછેર પામ્યાં હોય છે. બાકીના 25 ટકા ઝીંગા ખાસ કરીને લેટિન અમેરિકા, જ્યાં બ્રાઝિલ સૌથી મોટો ઉત્પાદક દેશ છે, તેમાંથી ઉત્પાદન થયું હતું. થાઇલેન્ડ સૌથી મોટો નિકાસકાર દેશ છે.
- આ અહેવાલ દરિયાઈ (ખારા પાણી)ના ઝીંગાના ઉછેર અંગેનો છે. તાજા પાણીની જાતોના ઉછેર માટે ફ્રેશવોટર પ્રોન ફાર્મિંગ જૂઓ.
ઝીંગા ઉછેરની પ્રવૃત્તિ દક્ષિણપૂર્વ એશિયાના પરંપરાગત લઘુ વ્યવસાયમાંથી વૈશ્વિક ઉદ્યોગ બન્યો છે. ટેકનોલોજીના વિકાસને કારણે વધુ ગીચતામાં ઝીંગાનો ઉછેર શક્ય બન્યો છે. ઊંચી પ્રજનન ક્ષમતા ધરાવતા ઝીંગા (બ્રુડસ્ટોક)ની વિશ્વભરમાં નિકાસ કરવામાં આવે છે. વાસ્તવિક રીતે, તમામ ઉછેરાતાં ઝીંગા એ પિનાઇડ્સ (એટલે કે, પિનાઇડે વર્ગના ઝીંગા) છે અને ઉછેરાતાં તમામ ઝીંગામાંથી 80%, ઝીંગાની માત્ર બે જ જાતિઓ – પિનીયસ વેનામેઇ (પૅસિફિકના શ્વેત ઝીંગા) અને પિનીયસ મોનોડોન (વિશાળ ટાઈગર પ્રૉન) હોય છે. આ ઓદ્યોગિક મોનોકલ્ચર રોગનો સરળતાથી શિકાર બની શકે છે, તેનાથી ઘણા વિસ્તારમાં સંવર્ધિત ઝીંગાની વસતી નાશ પામી છે. સતત વધતી જતી પરિસ્થિતિકીય સમસ્યાઓ, વારંવાર ફાટી નીકળતા રોગચાળાઓ, અને બિનસરકારી સંસ્થાઓ (એનજીઓ (NGO)) અને ગ્રાહક દેશ એમ બંને તરફથી મળતી ટીકાને પરિણામે 1990ના દાયકાના અંત ભાગમાં આ ઉદ્યોગમાં કેટલાક બદલાવો આવ્યા હતા અને નિયમનો એકંદરે વધુ સખત બન્યાં હતાં. 1999માં વધુ સાતત્યપૂર્ણ ઉછેર પદ્ધતિઓના વિકાસ અને પ્રોત્સાહન માટેનો પ્રોગ્રામ ચાલુ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં સરકારી સંસ્થાઓ, ઉદ્યોગના પ્રતિનિધિઓ અને પર્યાવરણ સંગઠનો સામેલ હતા.